مهدی باستانی - دانش آموخته دکتری اقتصاد کشاورزی دانشگاه تهران
نرگس صالح نیا - گروه اقتصاد دانشکده علوم اداری و اقتصادی دانشگاه فردوسی مشهد ایران
سید شهاب میرباقری - دانشجوی دکتری اقتصاد کشاورزی، دانشگاه تهران

یکی از مهم ترین و پیچیده ترین چالش های پیش روی کشور، مصرف بی رویه ی آب به دلیل عدم ارزشگذاری صحیح آن است. در این راستا، اصلاح نظام قیمت گذاری مبتنی بر ارزش اقتصادی آب، به عنوان یکی از کارآمدترین ابزارهای مدیریت تقاضا به تنظیم الگوی مصرف آب کمک شایانی می نماید. مطالعه ی حاضر تلاش می کند با ایجاد بازار فرضی برای شهروندان شهر مشهد مقدس، از طریق روش ارزش گذاری مشروط و برآورد الگوی لاجیت، به برآورد تمایل به پرداخت مصرف کنندگان در سال ۱۳۹۹ و بررسی عوامل اثرگذار بر ترجیحات عمومی افراد برای تعیین ارزش اقتصادی آب بپردازد. نتایج حاکی از آن است که تمایل به پرداخت شهروندان جهت مصرف هر متر مکعب آب مازاد با متغیر های سرانه قبض آب، بعد خانوار و متغیر مبالغ پیشنهادی رابطه منفی و با سطح تحصیلات رابطه مثبت و معنی دار دارد. همچنین، نتایج نشان می دهد که متغیر بعد خانوار و افراد اخلاق گرا بیشترین کشش و اثرگذاری را در تمایل به پذیرش افزایش مبلغ قبض آب داشته اند. نتایج مربوط به برآورد الگوی لاجیت نیز حاکی از آن است که متوسط مصرف آب شهروندان مشهد مقدس برای هر خانوار (با میانگین بعد ۳ نفر) برابر با ۴۱/۲۳ متر مکعب در ماه و تمایل به پرداخت هر خانوار برای یک متر مکعب آب مازاد کشاورزی برابر ۵۲/۱۴۶۳۱ ریال در ماه است. نتایج این پژوهش می تواند مبنایی برای واقعی نمودن قیمت آب، دریافت جرائم مرتبط با مصارف اضافی، تبیین دقیق پرداخت های پلکانی، و در نهایت هدفمندی دریافتی ها در راستای توسعه صنعت آبی کشور باشد.

آب مازاد کشاورزی, ارزشگذاری مشروو, تمایل به پرداخت, قبض آب