سید رحمان حسن پور اونجی - دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین-پیشوا
سیروس محفوظی - اعضای هیئت علمی موسسه تحقیقات، اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج
اشکبوس امینی - اعضای هیئت علمی موسسه تحقیقات، اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج
سید محمد مهدی ترابی - دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین-پیشوا

به منظور مطالعه اثرات تاریخ کاشت و تنش خشکی آخر فصل بر عملکرد و اجزاء عملکرد دانه و صفات عملکرد بیولوژیک و Split ) شاخص برداشت در ژنوتیپ های پیشرفته جدید گندم نان، این تحقیق با استفاده از طرح آماری کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار، در دو آزمایش مجزای آبیاری متداول و تنش خشکی آخر فصل (plot 1387 ) در مزرعه موسسه تحقیقات، اصلاح و تهیه نهال و - (قطع آبیاری در مرحله 50 % گرده افشانی) به مدت دو سال زراعی ( 89 بذر در کرج به اجرا درآمد. عامل تاریخ کاشت در دو سطح 20 مهرماه و 10 آبان ماه در کرت های اصلی و چهار ژنوتیپ متحمل همراه با رقم شاهد الوند در کرت های فرعی C-85-D13 ، C-85-D9 ، C-85-D8 ، C-85-D به تنش خشکی گندم نان شامل 7 در هر دو آزمایش مطالعه گردیدند. نتایج تجزیه واریانس مرکب دو ساله رژیم های رطوبتی (آزمایشات آبیاری متداول و تنش خشکی آخر فصل) نشان داد که اثرات ساده رژیم های رطوبتی، سال، تاریخ کاشت، ژنوتیپ و اثرات متقابل اینها بر اکثر صفات اندازه گیری شده، در سطح احتمال 1% معنی دار بودند. مطالعه همبستگی بین عملکرد دانه و سایر صفات اندازه گیری شده، در شاخص برداشت ،(r = 0/88P ××P ) آزمایش تنش خشکی آخر فصل حاکی از وجود همبستگی عملکرد دانه با عملکرد بیولوژیک )P ×× P بود و در آزمایش آبیاری متداول نیز، نتایج مشابهی مشاهده گردید. نتایج (r = 0/48P ××P ) و تعداد دانه در سنبله (r = 0/49 تجزیه رگرسیون گام به گام برای عملکرد دانه، در آزمایش تنش خشکی آخر فصل نشان داد که صفات عملکرد بیولوژیک و و در آزمایش آبیاری متداول نیز، (R² = 98/ شاخص برداشت، درصد بالائی از تغییرات کل در بین تیمارها را توجیه نمودند (% 9 با دارا بودن بالاترین عملکرد دانه و بیشترین شاخص C-85-D نتایج مشابهی بدست آمد. با توجه به نتایج تحقیق حاضر، ژنوتیپ 7 برداشت در هر دو شرایط (آبیاری متداول و تنش) به عنوان مناسب ترین ژنوتیپ از لحاظ تحمل به تنش خشکی آخر فصل تشخیص داده شد.

گندم، تاریخ کاشت، تنش خشکی، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت