هاشم اسماعیل زاده - گروه روانشناسی، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند، ایران
قاسم آهی - گروه روانشناسی، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند، ایران

زمینه: مشکلات و مسائل اخلاقی مربوط به رفتار افراد جامعه و به طور خاص زندانیان ازجمله نافرمانی و گستاخی نسبت به زندانبانان، مسئولان و سایر زندانیان، بداخلاقی های رایج در روابط دوستانه و خشونت های درون زندان از معضلات جدیدی هستند که یافتن راه حل برای آن ها، توسل به اندیشه های نو در قلمرو اخلاق را می طلبد. این پژوهش باهدف بررسی نقش ویژگی های شخصیتی پاتولوژیک مبتنی بر ویرایش پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانیDSM-۵ (PID-۵) در بی تفاوتی اخلاقی زندانیان شهر بیرجند انجام شد. روش: نوع پژوهش توصیفی- همبستگی و جامعه آماری شامل کلیه زندانیان شهر بیرجند به تعداد ۴۲۰۰ نفر بودند که از بین آن ها به روش نمونه گیری در دسترس ۳۰۰ نفر انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه ویژگی های شخصیتی پاتولوژیک مبتنی بر DSM-۵ (PID-۵) و مقیاس بی تفاوتی اخلاقی بود  و داده ها از طریق ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه تحلیل شد. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که بین بی تفاوتی اخلاقی و ویژگی های شخصیت پاتولوژیک رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد. بیشترین مقدار همبستگی بین بی تفاوتی از طریق عقلانی سازی و ستیزه گری و کمترین همبستگی بین بی تفاوتی از طریق شخصیت زدایی با روان پریشی گرایی مشاهده شد (۰۱/۰p <). به علاوه مشخص شد که از بین ابعاد پاتولوژیک شخصیت فقط دو بعد ستیزه گری و گسیختگی تبیین کننده واریانس بی تفاوتی های اخلاقی هستند و این دو بعد روی هم به ترتیب ۲۰، ۱۸ و ۲۶ درصد واریانس بی تفاوتی از طریق شخصیت زدایی، بی تفاوتی از طریق بی مسئولیتی و بی تفاوتی از طریق عقلانی سازی را تبیین می کنند. نتیجه گیری: یافته های پژوهش حاضر نشان دهنده نقش ویژگی های شخصیتی پاتولوژیک در بی تفاوتی اخلاقی بود و می توان از طریق تعدیل و اصلاح این ویژگی های پاتولوژیک شخصیتی بی تفاوتی اخلاقی را کاهش داد.

Pathological personality traits, moral disengagement, PID-۵, ویژگی های شخصیتی پاتولوژیک, بی تفاوتی اخلاقی, PID-۵