مقایسه ی میزان ذخیره ی کربن و نیتروژن خاک در دشت گربایگان فسا در دو وضعیت پخش سیلاب و بدون پخش سیلاب

  • سال انتشار: 1400
  • محل انتشار: پژوهشنامه مدیریت حوزه آبخیز، دوره: 12، شماره: 24
  • کد COI اختصاصی: JR_JWMR-12-24_015
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 118
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

محمد جواد روستا

Soil Conservation and Watershed Management Research Department, Fars Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Shiraz, Iran

سید مسعود سلیمان پور

Soil Conservation and Watershed Management Research Department, Fars Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Shiraz, Iran

مریم عنایتی

Soil Conservation and Watershed Management Research Department, Fars Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Shiraz, Iran

مجتبی پاک پرور

Soil Conservation and Watershed Management Research Department, Fars Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Shiraz, Iran

چکیده

چکیده مبسوط مقدمه و هدف: تغییر کاربری اراضی عامل اصلی ایجاد تغییرات در ذخیره­ی کربن­آلی و نیتروژن خاک و چرخه­ی جهانی کربن است. بررسی تغییرات ایجاد شده در میزان ذخیره­ ی کربن­آلی و نیتروژن خاک، پس از جنگل­کاری و مرتع ­کاری همراه با سامانه ­ی پخش ­سیلاب در اراضی شنی دشت گربایگان فسا واقع در جنوب­ شرقی استان فارس، هدف این پژوهش بود. مواد و روش­ ها: از کاربری­ های جنگل دست­ کاشت آکاسیا، اوکالیپتوس، آتریپلکس و مرتع در دو وضعیت با پخش ­سیلاب و بدون پخش­ سیلاب، در مجموع ۴۵ نمونه­ ی مرکب خاک از عمق ۳۰-۰ سانتی­متری برداشت شد و درصد کربن آلی و نیتروژن ­کل خاک در آزمایشگاه اندازه ­گیری گردید. سپس، میزان ذخیره­ ی ­کربن و نیتروژن محاسبه شد و ارزش اقتصادی آن­ها با ­روش مالیات بر کربن تعیین گردید. داده ­ها با استفاده از نرم­ افزار SAS به ­صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح آماری بلوک­ های کامل تصادفی، تجزیه و تحلیل شده و میانگین­ ها با آزمون دانکن در سطح ۵ درصد مقایسه شدند. یافته ­ها: نتایج نشان داد اثر پخش ­سیلاب بر درصد کربن­ آلی و میزان ذخیره ­ی کربن­ آلی در خاک در سطح یک درصد معنی­ دار شده، بر درصد نیتروژن­ کل معنی ­دار نگردیده ولی اثر آن بر میزان ذخیره­ ی نیتروژن در سطح پنج درصد معنی­ دار شده است. تاثیر کاربری (نوع پوشش ­گیاهی) بر همه این شاخص­ ها در سطح یک درصد معنی­ دار گردیده است. اثر متقابل پخش ­سیلاب و کاربری بر درصد کربن ­آلی و میزان ذخیره­ ی نیتروژن خاک در سطح یک درصد معنی­ دار شده ولی تاثیر آن بر میزان ذخیره­ ی کربن و درصد نیتروژن­ کل معنی ­دار نشده است. میزان ذخیره­ ی کربن ­آلی در خاک کاربری­ های آکاسیا، اوکالیپتوس، آتریپلکس و مرتع، به ­ترتیب از ۱۰/۲۳، ۲۲/۴۹، ۱۲/۰۳ و ۶/۲۱ مگاگرم در هکتار در شرایط بدون پخش ­سیلاب، به­ ترتیب به ۲۳/۱۴، ۴۰/۲۳، ۲۴/۱۲ و ۱۳/۹۶ مگاگرم در هکتار در شرایط پخش ­سیلاب افزایش یافت. پخش ­سیلاب بر این عرصه ­ها، ارزش اقتصادی ذخیره­ ی کربن و نیتروژن را به ­ترتیب به­ میزان ۵۳/۵۹، ۴۸/۰۰، ۷۵/۴۶ و ۴۳/۵۲ درصد افزایش داد. نتیجه ­گیری: به­ طور میانگین، پخش­ سیلاب باعث افزایش ۵۴/۳۱ درصدی ارزش اقتصادی مجموع ذخیره ­ی کربن و نیتروژن در خاک گردید.  

کلیدواژه ها

Carbon storage, Eucalyptus, Flood spreading, Gareh Bygone Plain, Nitrogen storage, اوکالیپتوس, پخش سیلاب, دشت گربایگان, ذخیره ی کربن, ذخیره ی نیتروژن

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.