تهیه سند راهبردی مدیریت جامع حوزه آبخیز با استفاده از مدل SWOT و QSPM (مطالعه موردی: حوزه آبخیز میمه، استان ایلام)
محل انتشار: پژوهشنامه مدیریت حوزه آبخیز، دوره: 12، شماره: 24
سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 313
فایل این مقاله در 15 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JWMR-12-24_002
تاریخ نمایه سازی: 15 اسفند 1400
چکیده مقاله:
چکیده مبسوط
مقدمه و هدف: فرآیند مدیریت استراتژیک شامل تعیین اهداف، شناسایی نقاط قوت و ضعف (عوامل درونی)، شناسایی فرصت ها و تهدید ها (عوامل بیرونی)، تعیین اهداف بلند مدت و تعیین استراتژی های گوناگون، محاسبه و ارزیابی عملکرد می باشد. هدف از پژوهش حاضر بررسی کارایی مدل SWOT در تهیه سند راهبردی مدیریت جامع حوزه آبخیز میمه در استان ایلام می باشد.
مواد و روش ها: تحقیق حاضر در سه زیرحوزه از حوزه آبخیز میمه انجام شده است. این حوزه به عنوان حوزه آبخیز پایلوت استان ایلام همزمان با سایر نقاط کشور در طرح مدیریت جامع حوزه های آبخیز کشور ثبت شده است که با مساحت ۲۰۵۸۴ هکتار در استان ایلام و در شهرستان دهلران واقع شده است. برای جمع آوری اطلاعات و داده های مورد نیاز از بررسی های اسنادی، کتابخانه ای و مطالعات میدانی استفاده و با توجه به اطلاعات بدست آمده و چندین مصاحبه اکتشافی با متخصصین و کارشناسان مربوطه نقاط ضعف، قوت، فرصتها و تهدیدهای مربوط به حوزه مورد مطالعه مشخص گردید و در مجموع ۲۲ نقطه قوت و فرصت به عنوان مزیت ها و ۲۵ نقطه ضعف و تهدید به عنوان محدودیت های پیشروی حوزه آبخیز میمه شناسایی گردید و این ۴۷ عامل برای تحلیل داده ها و تدوین استراتژی های بهینه و با استفاده از مدل SWOT، در معرض رای و قضاوت ۳۰ نفر، متشکل از متخصصین و خبرگان دانشگاهی، کارشناسان و مدیران مربوطه و مردم محلی قرار گرفت، سپس برای وزن دهی و امتیازگذاری عوامل، از روش تحلیل سلسله مراتبی AHP استفاده و در مرحله بعد امتیاز وزنی هر معیار محاسبه شد. در نهایت با استفاده از مدل SWOT به ارائه راهبردهای استراتژیک حوزه آبخیز میمه پرداخته و برای اولویت بندی استراتژی ها از ماتریس برنامه ریزی کمی QSPM استفاده شده است.
یافته ها: نتایج نشان داد که در گروه نقاط قوت، گزینه "وجود رودخانه های پرآب و دائمی" با امتیاز وزنی ۰/۳۶۴ به عنوان مهمترین نقطه قوت و گزینه "نداشتن الگوی کاشت مناسب، نداشتن آمایش کشاورزی و منابع طبیعی در مقیاس های کاربردی" با امتیاز وزنی ۰/۳۱۲ به عنوان مهمترین نقطه ضعف حوزه شناسایی شدند. در گروه فرصت ها، گزینه "مشارکت دادن جامعه محلی در اجرای پروژه های منابع طبیعی" با امتیاز وزنی ۰/۳۵۱ به عنوان مهمترین فرصت و همچنین گزینه "پیامدهای منفی تغییر اقلیم با توجه به اثرپذیری قطعی منابع طبیعی استان" با امتیاز وزنی ۰/۵۰۷ به عنوان مهمترین تهدید حوزه آبخیز میمه مشخص شده است.
نتیجه گیری: نتایج حاصل از تشکیل ماتریس های IFE و EFE و وزن استراتژی ها نشان داد که برنامه ریزی های آینده نگر منطقه بایستی فرصت های منطقه را در راستای توسعه قوت ها و غلبه بر ضعف ها، همواره مد نظر قرار گیرند.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
محسن توکلی
Ilam University, Faculty of Agricultur
حسن فتحی زاد
University of Yazd
محمود حمیدیان
Gorgan University of Agricultural Sciences & Natural Resources
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :