تحلیل ساختاری عوامل موثر بر شکل گیری و رشد فرم فضایی شهرها (نمونه موردی: شهر ساری)

رشد سریع شهرها در سراسر جهان، زمانی اتفاق افتاد که شهرها توانایی ارائه ی خدمات را به جمعیت شهری به سرعت در حال رشد خود نداشتند و این امر موجب پراکنده رویی و از بین رفتن اراضی لبه ی شهرها، افزایش شهرک های غیرقانونی و حاشیه ای شد. توجه به توسعه ی کالبدی شهر، یک ضرورت اساسی در برنامه های توسعه ی شهری محسوب می شود. در ایران گسترش سریع فیزیکی شهرها در قالب رشد بدون برنامه و ناموزون در راستای علل مختلف ازجمله مهاجرت های بی رویه یکی از مشکلات اساسی شهرها محسوب شده که پدیده ای تحت عنوان پراکنده رویی از نتایج رشد این گونه است. هدف از پژوهش حاضر، شناسایی و تحلیل عوامل تاثیرگذار بر توسعه ی کالبدی- فضایی ساری است. تحقیق حاضر به لحاظ هدف از نوع کاربردی است و با توجه به ماهیت، توصیفی تحلیلی است. داده های نظری با روش اسنادی و داده های تجربی به روش پیمایشی تهیه شده است. در تهیه ی پیشران های توسعه از روش مطالعات اسنادی و داده های تجربی روش پیمایشی براساس روش دلفی استفاده شده است. با توجه به معیارهای فوق، تعداد ۲۰ نفر از خبرگان و متخصصان مراکز دانشگاهی و پژوهشی برای شرکت در پژوهش انتخاب شده اند. در پردازش اطلاعات از روش تحلیل اثرات متقابل ساختاری در نرم افزار MICMAC استفاده شده است. براساس نتایج به دست آمده مهم ترین عوامل موثر بر رشد فرم فضایی ساری به ترتیب عواملی چون ناکارآمدی مدیریت شهری، وجود اراضی مرغوب کشاورزی، قیمت زمین، ضعف و عدم رعایت سلسله مراتب شبکه ی ارتباطی، سیاست واگذاری زمین و مسکن، مرکزیت استان و تجهیز آن به خدمات برتر منطقه ای هستند.

کلیدواژه ها:

رشد شهری ، پراکنده رویی ، رشد هوشمند ، ساری