مرتضی قلی زاده
سینا فرد مرادی نیا

اینترنت اشیا را می توان ترکیب از فناوری های نوین مانند RFID، شبکه های حسگر و غیره دانست که مجموعه آنها تشکیل پارادیمی به نام اینترنت اشیا را می دهد. مجموعه این اطلاعات می تواند نقش تعیین کننده ای در توسعه کمی و کیفی صنایع مختلف زیربنایی به همراه داشته باشد. پروژه های توسعه ای آب و فاضلاب یکی از صنایعی است که همواره مدیران آن سعی بر بکارگیری فناوری های نوین به منظور کاهش خسارات و آسیب ها و افزایش سطح بهره وری این پروژه ها داشته اند. این در حالی است که به دلیل وجود عدم قطعیت بالا در این پروژه ها، وقوع تداخلات و خطرات ناشی از چالش های تداخلات زیاد در مراحل مختلف این پروژه ها بخصوص در فاز اجرا امری محتمل و شایع است. از اینرو شناسایی چالش ها و ارزیابی آنها و درنهایت ارائه راهکارها و متدولوژی هایی برای کاهش خطرات ناشی از تداخلات در اجرای این پروژه ها بسیار حائز اهمیت است. برای ظهور و بکارگیری فناوری های نوین مبتنی بر رویکرد اینترنت اشیا در این صنعت، می بایست چارچوبی پیشنهاد گردد که ضمن شناسایی خطرات، بتواند استقرار اینترنت اشیا را به صورت امن در فرآیند اجرا و افزایش ایمنی پروژه های آب و فاضلاب هموار سازد. بدین منظور در پژوهش سعی شد با بکارگیری اینترنت اشیا به کاهش خطرات ناشی از چالش های تداخلات در پروژه های آب و فاضلاب پرداخته شود که در مجموع از بین ۴ دسته چالش اصلی و ۴۲ چالش فرعی مرتبط با خطرات پروژه های آب و فاضلاب و انجام تحلیل AHP ، ۹ چالش مهمتر شامل گازگرفتگی و خفگی علت وجود شرایط ناایمن وسایل گرمایشی و سرمایشی و ..، برخورد به لوله آب و گاز و نشت گاز و کابل ها، سقوط بار و تجهیزات، کمبود هوا در عمق، انفجار و حریق شبکه گازرسانی، نشت گازهای قابل احتراق و اشتعال، ریزش تونل و خاک های سست، آسیب به تاسیسات زیرزمینی برون سازمانی و ریزش ساختمانها و سازه های مجاور شناسایی و استخراج شد. در راستای توسعه سسیتم امن در راستای کاهش خطرات تداخلات پروژه های آب و فاضلاب، پس از مطالعه سطوح مختلف اینترنت اشیاء، اقدام به ارائه یک مدل پیشنهادی شش مرحله ای شامل (۱) پیش شرط ها، (۲) برنامه ریزی و ایجاد طرح، (۳) تفکیک سازی، (۴) پیاده سازی و اجرا، (۵) مدیریت امنیت و (۶) مکانیزم ها و روشهای ارزیابی شد و سپس ساختار سرویس و معماری امنیت بر مبنای مدل پیشنهاد شده به منظور کاهش خطرات ناشی از چالش های ارجح شناسایی شده ترسیم گردید. در ادامه برای سنجش و ارزیابی کارآیی مدل پیشنهادی، سه رویکرد مختلف شامل (۱) امنیت فنی و سیستمی، (۲) امنیت داده ها و اطلاعات و (۳) امنیت فیزیکی و محیطی مبتنی بر کارآیی های اینترنت اشیاء شناسایی شد و بر این اساس، الگویی برای ارتباط دهی رویکردهای مختلف امنیتی شناسایی شده برای مدل پیشنهاد شده مبتنی بر سیستم اینترنت اشیاء در راستای شناسایی خطرات ناشی از چالش های ارجح توسعه داده شد.

مدیریت، خطرات، تداخلات، اینترنت اشیاء، پروژه های آب و فاضلاب