سبب شناسی بیماری های نوپدید تنفسی با رویکرد پدافند زیستی

طی دهه های اخیر از یک طرف با پدیده های جوی و تغییرات محیطی و از طرف دیگر با ظهور بیماری های جدیدی تحت عنوان بیماری های نوپدید مواجه گردیده ایم و هرچند در ابتدا ارتباط علت و معلولی این وقایع در حد فرضیات و سوالات پژوهشی مطرح بود ولی امروزه این ارتباط ها و حتی در بسیاری از موارد، سازوکارهای آنها کاملا به اثبات رسیده و شکی باقی نمانده است که تغییرات محیطی می تواند زمینه ساز نوپدیدی بیماری های واگیر و حتی غیر واگیر بشود. واژه نوپدیدی (Emerging) را در مورد بیماری های عفونی که برای اولین بار در سطح جهان، منطقه یا جمعیت جدیدی عارض میشوند و یا عوامل عفونت زایی که قبلا وجود داشته ولی اخیرا از حدت بیشتری برخوردار گردیده و یا دستخوش مقاومت دارویی واقع شده اند و همچنین بیماریهای عفونی که بر وسعت جغرافیایی آنها افزوده شده است به کار می برند و بر اساس این تعریف در حال حاضر با بیش از ۴۰ بیماری عفونی نوپدید ، مواجه هستیم که هریک از آن ها با توجه به نوع، وسعت و شدت تهدیدی که ایجاد کرده است و نیز بر این پایه که جامعه هدف خود را از بین انسان ها، حیوانات، نباتات و یا هر سه انتخاب نموده است از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. از بیماری های نوپدید دسته عفونت های تنفسی مانند آنفولانزا، مرس، زیکا و کرونا از اهمیت بیشتری به دلیل سهولت و سرعت بالای انتشار برخوردار هستند. تعدادی از این بیماری ها برای اولین بار ظاهر شده، در حالیکه بسیاری از آنها پس از دوره های خاموشی بار دیگر ظاهر شدند. برخی عوامل جدید بوده و بعضی دیگر ممکن است در نتیجه تحولات و تغییراتی بشکل تازه ظاهر شدند. بدلیل پیچیدگی عوامل متعدد ایجاد کننده آنها بعنوان یک تهدید اساسی برای انسان مطرح شده و کنترل آنها به دخالت تمامی بخشهای مختلف توسعه نیاز خواهد داشت . بنابراین لزوم هوشیاری وآگاهی جامعه از خطرات ناشی از این بیماریها و راههای انتقال آنها و همچنین تبیین اهمیت تاثیر همکاری های بخشهای مختلف توسعه در کنترل این بیماریها صد چندان نمود می یابد . در این مقاله به تفصیل به عوامل دخیل در بروز بیماری های نوپدید تنفسی از نظر سبب شناسی و بیماری زایی براساس منابع نوین مطالعاتی پرداخته و راه های پیشگیری کنترل و مقابله با آنها نیز مورد بحث قرار داده شده است .

کلیدواژه ها:

بیماری نوپدید ، عفونت ، تنفسی ، انتشار ، بیماری زایی ، پدافند زیستی