حسین نظم فر - دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیلT ایران
انور امان اله پور - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

بررسی نابرابری و وجود آن در محدوده های جغرافیایی مختلف در سال های اخیر مورد توجه برنامه ریزان و سیاستمداران قرار گرفته است. کشور ما در بسیاری موارد از نابرابری فضایی درون و بین منطقه ای رنج می برد؛ از این رو، توجه به موضوع نابرابری فضایی در ابعاد و شاخص های مختلف کشور دارای ضرورت اساسی است. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف سنجش وضعیت توسعه یافتگی و نابرابری های فضایی بخش کشاورزی بین شهرستان های استان کردستان و تحلیل روند تحولات نابرابری آنها طی سال های ۱۳۹۵-۱۳۷۵ طراحی شده است؛ از آنجا که توسعه متعادل و متوازن فضاهای جغرافیایی، نیازمند بررسی دقیق و همه جانبه در ابعاد مختلف آن است، در این پژوهش، تعداد ۲۶ شاخص در بخش کشاورزی، تعریف شده است. برای بررسی مسائل تحقیق و تجزیه و تحلیل داده ها از مدل تصمیم گیری چندمعیاره «حذف و انتخاب سازگار با واقعیت (یک)» استفاده شده و وزن معیار هر یک از شاخص ها با روش «فرایند تحلیل شبکه ای» محاسبه شده است؛ همچنین برای بررسی نابرابری های فضایی شهرستان های استان کردستان، ضریب ویلیامسون به کار رفته است. به این منظور، جهت بررسی توزیع زیرساخت ها از ضریب چولگی پیرسونی استفاده شده است. نتایج یافته ها نشان می دهد که طی سال های ۱۳۷۵ تا ۱۳۹۵ به میزان توسعه یافتگی شهرستان های استان کردستان افزوده شده است؛ اما همگرایی نسبی بین شهرستان ها حاصل نشده است. همچنین مشخص شد که نظریه غالب در توزیع زیرساخت های کشاورزی این استان بر اساس مدل مرکز - پیرامون بوده است؛ به طوری که در هر دو دوره بررسی شده، شهرستان سنندج به عنوان توسعه یافته ترین و شهرستان های کامیاران و سروآباد به عنوان کم توسعه یافته ترین، از لحاظ شاخص های بخش کشاورزی، بوده و توزیع زیرساخت ها از نوع چولگی مثبت و به صورت نامتقارن بوده است.

توسعه یافتگی, نابرابری فضایی, روش حذف و انتخاب سازگار با واقعیت (یک), روش فرایند تحلیل شبکه ای, استان کردستان