منطق الطیر عطار و منطق گفتگویی

  • سال انتشار: 1389
  • محل انتشار: فصلنامه متن پژوهی ادبی، دوره: 14، شماره: 46
  • کد COI اختصاصی: JR_LTR-14-46_002
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 180
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

احمد رضی

دانشیار دانشگاه گیلان

چکیده

منطق گفتگویی از جمله نظریه هایی است که در آن به زبان و سخن به عنوان پدیده هایی اجتماعی نگریسته می شود. این نظریه که تاثیر چشمگیری بر منتقدان و نظریه پردازان بعدی گذاشت، در قالب دو گزاره اصلی چندصدایی و تک صدایی، ظرفیت و افق تازه ای برای خوانش متون گوناگون به دست داد. این مقاله درصدد است تا با بازخوانی منطق الطیر عطار براساس منطق گفتگویی میخاییل باختین، میزان همخوانی این تئوری را با روایت عطار از سیر پرندگان به سوی سیمرغ، بررسی و تحلیل نماید. این بررسی نشان می دهد که عناصری همچون حقیقت مداری، وحدت گرایی و رابطه مرید و مرادی، از منطق الطیر متنی تک صدایی می سازد، اما مواردی وجود دارد که این متن را چندصدا کرده است؛ از جمله این موارد، پیشبرد روایت با تکیه بر گفتگوست که موجب می شود صدای شخصیت های دیگر نیز در کنار صدای نویسنده شنیده شود. افزون بر این، تاکید هدهد بر حرکت جمعی و پیدایش دیگربودگی که سرانجام، به فروپاشی شخصیت استعلایی هدهد می انجامد و همچنین، وجود فضایی کارناوالی و نشانه هایی از نقیضه و سبک بخشی، خاصیتی چندآوایی به منطق الطیر داده است.

کلیدواژه ها

منطق الطیر, منطق مکالمه, چندصدایی, بینامتنیت, روایت, باختین

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.