مفاتیح العلوم، کهن ترین فرهنگ اصطلاحات علوم به عربی
سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 214
فایل این مقاله در 28 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_SJSCI-3-10_004
تاریخ نمایه سازی: 7 اسفند 1400
چکیده مقاله:
کتاب مفاتیح العلوم (کلیدهای دانش ها) یکی از کهنترین فرهنگ های بهجای مانده اصطلاحات علوم به عربی و متاثر از کتاب العین فراهیدی است، که به تسامح، ازجمله کهنترین دانشنامههای جهان اسلام نیز شمرده شده است. نویسنده این کتاب، یعنی ابوعبدالله خوارزمی کتاب خود را به نام ابوالحسین عبیدالله بن احمد عتبی، وزیر نوح بن منصور سامانی، فراهم آورده است. مفاتیح العلوم در دو مقاله و پانزده باب و نود و سه فصل برای نخستین بار توسط فان فلوتن در لیدن هلند به چاپ رسید که مقاله اول آن شامل علوم شریعت و علوم عربی مرتبط با آن و مقاله دوم آن شامل علوم مردم غیر عرب می باشد. ما در این مقاله برای نخستین بار به منابع و مآخذ خوارزمی و به ویژه العین خلیل بن احمد فراهیدی به دقت توجه کرده و در ضمن، نام افراد و کتاب های مورد استناد خوارزمی را از کتاب مفاتیح العلوم استخراج کرده ایم. این کتاب از نظر زبانشناختی هم دارای ارزش بسیار زیادی است. چراکه با توجه به واژگان دخیله و کاربرد آنها در هر علمی میتوان میزان تاثیرگذاری تمدنهای دیگر بر تمدن اسلامی را در علوم مختلف مورد سنجش و ارزیابی قرار داد؛ واژگانی که از زبان هایی چون فارسی، یونانی، لاتین، خوارزمی، ترکی، مروی، سریانی و هندی به عاریت گرفته شده و به کتاب مفاتیح العلوم راه یافته است. لذا در این مقاله شماری از واژگان دخیله مورد استناد خود خوارزمی هم از کتاب مفاتیح العلوم استخراج شده است. در ضمن، در این مقاله به سیر مطالعاتی انجام شده درباره این کتاب در غرب، بهویژه مستشرقان آلمانی، و نیز محققان عرب نیز توجه خاص صورت گرفته است.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
عبدالله فرهی
استادیار گروه تاریخ اسلام دانشگاه مذاهب اسلامی، تهران، ایران.