بن مایه اسطوره ای مشترک میان زن فرشتگان میوه زاد رسالهالغفران و دختران نارنج در قصه دختر نارنج و ترنج
محل انتشار: فصلنامه متن پژوهی ادبی، دوره: 18، شماره: 60
سال انتشار: 1393
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 116
فایل این مقاله در 31 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_LTR-18-60_004
تاریخ نمایه سازی: 4 اسفند 1400
چکیده مقاله:
چکیده «رساله الغفران» اثر ابوالعلاء معری ادیب نامدار عرب، شرح سفری خیالی به جهان دیگر است. ابن قارح، قهرمان این سفرنامه که به بهشت راه یافته، به باغ میوه ای راهنمایی می شود که با چیدن و شکافتن میوه های درختان باغ، دختران پریچهره از دل آن زاده می شوند. این صحنه یادآور «دختر نارنج» در قصه عامیانه «دختر نارنج و ترنج» است که در آن شاهزاده عاشق، نارنج را چیده و می شکافد و دختر زیبارو از آن بیرون می آید. این قصه بر مبنای دو اسطوره کهن ساخته شده است. نخست اسطوره زاده شدن «مشی» و «مشیانه»، نخستین زوج بشری، از دل ریواس و دیگری ایزدگیاهی شهیدشونده. آنچه که توصیف ابوالعلاء را به این قصه پیوند می دهد، استفاده از بن مایه اسطوره ای مشترک است؛ زیرا نخستین اسطوره می تواند ژرف ساخت هر دو باشد. اما ادیب معره چگونه با این اسطوره آشنا شده است؟ در پاسخ بدین پرسش باید گفت که در کتاب های تاریخ عمومی، مانند «مروج الذهب» و «البدء و التاریخ» از اسطوره ایرانی «مشی» و «مشیانه» یاد شده است؛ کتاب هایی که معری را از خواندن آن گریزی نبوده است. اما این کتاب ها یگانه منبع الهام بخش او نیست؛ زیرا سفرنامه هایی که از جزایر واق واق و انسان میوه هایش سخن گفته اند هم می تواند الهام بخش وی در خلق زن فرشتگان میوه زاد بوده باشد. در این جستار با بررسی مطالب آثار مذکور (کتاب های تاریخی و سفرنامه ها) ثابت می شود که بر خلاف ادعای برخی از محققان عرب، زن فرشتگان میوه زاد زاییده خیال خلاق معری نیستند، بلکه آبشخور این تصویر خیال انگیز را باید در جای دیگر جست.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
علی گنجیان خناری
دانشیار دانشگاه علامه طباطبائی(ره)، تهران
محمدهادی مرادی
استادیار دانشگاه علامه طباطبائی(ره)، تهران
بیژن کرمی میرعزیزی
ب استادیار دانشگاه علامه طباطبائی(ره)، تهران
سمیه السادات طباطبائی
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه علامه طباطبائی(ره)، تهران
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :