فرشید تاران - مهندسی آب، گروه مهندسی آب، دانشگاه تبریز، تبریز،
امیرحسین ناظمی - استاد گروه مهندسی آب دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز
علی اشرف صدرالدینی - استاد گروه مهندسی آب دانشکده کشاورزی
یعقوب دین پژوه - گروه مهندسی آب، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

خاک نه­تنها محیطی برای رشد گیاه، بلکه انتقال دهنده بسیاری از آلاینده­ها به اتمسفر و آب­های سطحی و زیرزمینی است و لذا مطالعه حرکت مواد در خاک اهمیت زیادی دارد. در این مطالعه تاثیر شیب خاک و شدت بارندگی بر انتقال محلول در خاک در شرایط آزمایشگاهی بررسی شد. آزمایش­ها در دو توده خاک شیب­دار و بدون شیب انجام گرفت و شامل تزریق یک محلول غیرواکنش دهنده (سدیم­کلرید) با دو شدت مختلف بود. نتایج نشان دادند که شیب خاک موجب افزایش انتقال محلول در جهت عرضی می­شود. همچنین افزایش شدت تزریق باعث تسریع حرکت محلول به سمت عمق خاک شده و با افزایش مقدار محلول در اعماق خاک موجب افزایش غلظت بیشینه در آن­جا می­گردد. در ادامه از مدل HYDRUS-۲D برای شبیه­سازی انتقال محلول استفاده شد. عملکرد مدل بعد از بهینه­سازی پارامترهای ورودی بهبود یافت و مقادیر غلظت محلول با ضریب تبیین ( ) بین ۹۰۷/۰-۸۴۸/۰ و ضریب بازدهی نش-ساتکلیف (EF) بین ۹۰۷/۰-۸۰۵/۰ و همچنین مقادیر پایین جذر میانگین مربعات خطا (RMSE) به خوبی شبیه­سازی شدند.

واژه های کلیدی: انتقال محلول, شدت بارندگی, شیب خاک, HYDRUS-۲D