اعظم فرجامی - استادیارگروه الهیات، دانشگاه رازی
مرضیه اکبری - کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث، دانشگاه رازی

پژوهش حاضر درباره تفسیر لغوی قرآن، از رویکردهای جدید در پژوهش های تفسیری و مطالعات قرآنی است. در این پژوهش برآنیم که برخی واژگان مرتبط با مفاهیم و مظاهر طبیعت مانند کوه، دریا، ابر و باران را در قرآن بررسی کنیم. برای این بررسی ابتدا کاربرد لغوی این واژگان را در کتاب های لغت واکاوی می کنیم و اشتقاقات معنایی واژگان، معانی اصلی و سپس معانی فرعی آنها را براساس نظر لغویان بیان می کنیم. پس از آن رای کاربرد قرآنی، سراغ دیدگاه های غریب القرآن نویسان و مفسران درباره این واژه ها می رویم در مرحله سوم به مقایسه دوکاربرد لغوی و قرآنی هر واچه می پردازیم تا مشخص شود کدام معنای واژه که لغویان به آنها اشاره کردند. در قرآن کاربرد دارد و آیا معنای اصلی واژه هم در قرآن به کار رفته است. «صدف» و «طور» واژگانی هستند که به مفهوم کوه پرداختند. طور واژه ای معرب از زبان سریانی است که به کوه خاصی حضرت موسی در آن الواح تورات را دریافت کرد، اطلاق می شود و گاه در زبان سریانی به هر کوهی، به صورت عام گفته شده است. «یم» به معنای دریا نیز معرب از زبان سریانی است که در قرآن به معنای رود نیل در داستان حضرت موسی (ع) به کار رفته است. «خلال» به معنای ابر یا شکاف میان ابر به سبب عدول از معنای رایج، در قرآن غریب دانسته شده است. «ودق» به معنای باران در قرآن تنها دو بار به کار رفت است، از این رو به سبب قلت استعمال واژه غریب القرآن محسوب می شود.

غریب القرآن، تفسیر لغوی، صدف، یم، طور، خلال، ودق