امید بهرامی ترابی - دانشجوی کارشناسی ارشد بیماری شناسی گیاهی گروه آموزشی گیاهپزشکی دانشگاه شیراز.
الهام علوی نژاد - دانشیار بیماری شناسی گیاهی گروه آموزشی گیاهپزشکی دانشگاه شیراز
سیدعلی اکبر بهجت نیا - استاد بیماری شناسی گیاهی گروه آموزشی گیاهپزشکی دانشگاه شیراز.
کرامت اله ایزدپناه - استاد بیماری شناسی گیاهی گروه آموزشی گیاهپزشکی دانشگاه شیراز.

یکی از عوامل زردی، کوتولگی و پیچیدگی در حبوبات که باعث کاهش محصول می شود ویروس برگ قاشقی باقلا (Bean leaf roll virus, BLRV) می­باشد. به منظور بررسی تنوع جدایه­های ایرانی این ویروس از مزارع حبوبات در استان های مرکزی، فارس، خوزستان، کهگیلویه و بویر احمد، گلستان، زنجان و قزوین بازدید و از گیاهان یونجه، عدس، نخود، لوبیا، شبدر، باقلا، نخودفرنگی و شنبلیله نمونه برداری انجام شد. درمورد نمونه­های انتخابی مراحل استخراج آر­ان­ای ویروس، تکثیر بخشی از ژن کد­کننده­ی پروتئین پوششی (از نوکلئوتید ۳۲۵۰ تا نوکلئوتید ۳۶۳۸) با آغازگر­های اختصاصی، همسانه سازی و تعیین ترادف به عمل آمد. به این ترتیب، BLRV در گیاهان یونجه، عدس، نخود، لوبیا و شبدر عمدتا  با علائم زردی و در گیاه باقلا با علائم قاشقی شدن برگ­ها و زرد شدن برگ­های جوان تشخیص داده شد. همردیف­سازی چندگانه ترادف بخشی از ژن پروتئین پوششی ۱۵ جدایه­ی ایرانی با ترادف ناحیه مشابه سایر جدایه­های BLRV موجود در بانک ژن نشان داد که میزان شباهت نوکلئوتیدی و ترجمه آمینواسیدی این ناحیه از ژن  پروتئین پوششی به ترتیب ۹۸–۹۴% و ۱۰۰–۹۶% می­باشد. مطالعات تبارزایی نشان داد که تمام جدایه­های BLRV از ایران در یک گروه مجزا از جدایه­های غیرایرانی قرار می­گیرند. میزان شباهت­ ژن در این بخش از ژنوم می­تواند نشان دهنده­ی پایستگی و ثبات نسبی ژنتیکی ژن پروتئین پوششی ویروس مورد بررسی باشد.

استخراج آر ان ا, پروتئین پوششی, تنوع ژنتیکی, ویروس برگ قاشقی باقلا, ویروس های حبوبات