مهدی کمالی - دانش آموخته دکتری بیماری شناسی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان
جهانگیر حیدرنژاد - استاد بخش گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان
حسین معصومی - استاد بخش گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان

ویروس پیچیدگی برگ شلغم (Turnip curly top virus,TCTV) به­ عنوان ویروس تیپ جنس Turncurtovirus از خانواده Geminiviridae چند سال قبل از ایران گزارش گردید. این ویروس دارای دامنه میزبانی وسیعی در میان سبزیجات و علف های هرز است. در این پژوهش، آلودگی گیاه تاتوره (Datura stramonium L.) با علائم زردی عمومی، پیچیدگی شدید و فنجانی شدن برگ ها با استفاده از آزمون پی سی آر، به TCTV اثبات گردید. سپس طول کامل ژنوم ویروس با تلفیق پی سی آر و روش تکثیر دایره غلتان (rolling circle amplification, RCA) و استفاده از یک جفت آغازگر همپوشان تکثیر و بعد از همسانه سازی، در ناقل pJET۱.۲ تعیین ترادف گردید و ترادف بدست آمده به لحاظ فیلوژنتیکی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج بدست آمده بیانگر آن است که جدایه تاتوره دارای بیشترین و کمترین میزان شباهت (بترتیب ۲/۹۹ و ۸/۸۵ درصد) با جدایه های همین ویروس می باشد که پیشتر بترتیب از گیاهان شلغم و ترب گزارش شده اند. به رغم مشابهت بالای ترادف نوکلئوتیدی ژنوم جدایه تاتوره با جدایه شلغم، پروتئین rep رمزشده توسط جدایه تاتوره در انتهای N-terminal دارای ۱۴ اسیدآمینه بیشتر است. در میان نژادهای پنج گانه TCTV، جدایه تاتوره متعلق به نژاد C بوده و در کنار جدایه هائی قرار می گیرند که قبلا از گیاه شلغم یا از بدن زنجرک ها گزارش شده است. نتایج این تحقیق، بار دیگر دامنه میزبانی وسیع ترنکرتوویروس ها در علف های هرز و نقش آن­ها را در آلودگی سبزیجات تائید می کند.

جمینی ویروس, ترنکرتوویروس, ویروس پیچیدگی برگ شلغم, تاتوره, تکثیر به روش دایره غلتان