بررسی اثرات کودهای شیمیایی بر آبخوان دشت هشتگرد

دشت هشتگرد با وسعتی درحدود ۶۵۰ کیلومترمربع واقع در استان تهران می­باشد، که شامل بخش کوهستانی واقع در ناحیه جنوبی البرز مرکزی و بخش دشت آبرفتی واقع در غرب دشت کرج و شرق دشت قزوین است. این ناحیه دارای اقلیم سرد و خشک می­باشد.در این تحقیق با نمونه برداری از ۱۸ حلقه چاه در منطقه مورد مطالعه در دوفصل کم آبی (زمستان ۱۳۸۷) و پرآبی (بهار ۱۳۸۸) ، اثرات آلودگی کودهای شیمیایی (ازت- فسفر- پتاسیم) ، توزیع و تغییرات آن در آب­های زیرزمینی مناطق کشاورزی مطالعه گردید.استفاده بی رویه از کودهای ازته باعث افزایش غلظت نیترات دردشت گردیده است و بیش­ترین مقدارنیترات دربخش شمال شرق دشت هشتگرد mg/L ۱۹ مشاهده شدکه بالاتر از حد استاندارد mg/L ۱۰می­باشد. با توجه به جهت حرکت آب زیرزمینی دردشت هشتگردکه ازسمت شمال شرق به­سوی جنوب غرب می­باشد، عمده­ترین منبع افزایش نیترات استفاده از کودهای شیمیائی برای کشاورزی پیش بینی می­گردد.بیش­ترین میزان فسفر در  جنوب غربی دشت دیده شد، اما مقدار آن mg/L ۵/۱و کم­تر ازاستاندارد mg/L ۲ می­باشد. دلیل اصلی نفوذ فسفردر آب زیرزمینی باتوجه به تحرک کم فسفردرخاک، جهت حرکت آب زیرزمینی، بالا بودن سطح آب زیرزمینی وکم بودن لایه غیراشباع می­باشد، که موجب شده فسفر ناشی ازکودهای شیمیائی به­سرعت به آب زیرزمینی می­رسد و آن را آلوده می­کند. میزان پتاسیم دراکثرچاه­ها درمحدودهmg/L ۳۹/۰تا ۹۶/۱ بود که پایین­تر از حد استاندارد mg/L۲ می­باشد. بالاترین میزان پتاسیم درقسمت شمال شرق دشت مشاهده شد که با توجه به سهولت آبشویی پتاسیم احتمال نفوذ کودهای پتاسی به آبخوان منطقه پیش بینی می­گردد.

کلیدواژه ها:

آبخوان ، دشت هشتگرد ، کود شیمیایی ، آب زیرزمینی