اکبر کارگر بیده
لیلا زندیه شیرازی

ترکیبات شیمیایی موجود در برخی از گیاهان، اثر بازدارندگی روی فعالیت نماتدهای ریشهگرهی (Meloidogyne spp.) دارند. در این مطالعه تاثیر عصاره آبی و یا پودر خشک تعدادی از گیاهان بر فعالیت دو گونه M. incognita و M. javanica در خاک سترون و خاک مزرعه بررسی گردید. تیمار لاروهای سن دو گونه های مذکور با عصاره آبی ۲۵ گیاه در شرایط آزمایشگاهی نشان داد که عصاره های منداب، فلفل زینتی، ترخون، کنجد، کرچک، کنگر، زیتون تلخ و گوشبره باعث مرگ بیش از ۵۰% لاروهای هر دو گونه پس از ۴۸ ساعت شدند. در خاک سترون، عصاره سلوی با ۹/۷۸% و بذر گلرنگ با ۹/۴۶% کاهش فاکتور تولیدمثل، بهترتیب در M. incognitaو M. javanica، روی گوجهفرنگی رقم ارلیاوربانا موثرترین تیمارها بودند. عصارههای خارلته و منداب نیز فاکتور تولیدمثل هر دو گونه را کاهش دادند، ولی هیچیک از تیمارها بر وزن تر و خشک شاخساره تاثیری نداشتند. در خاک مزرعه، عصارههای منداب با ۲/۵۷% و کرچک با ۰/۵۱% کاهش فاکتور تولیدمثل، بهترتیب در M. incognitaو M. javanica بیشترین تاثیر را در بین عصارههای منداب، کرچک، ترخون و خارلته داشتند. همه تیمارهای اعمال شده در خاک مزرعه باعث افزایش معنیدار وزن تر شاخساره گوجهفرنگی آلوده شدند. در خاک سترون، پودر خشک سلوی و خارلته، بهترتیب با ۳/۷۰% و ۷/۴۹% کاهش فاکتور تولیدمثل M. incognita، نسبت به منداب، فلفل زینتی، کرچک، زیتون تلخ و بذر گلرنگ تاثیر بیشتری داشتند.  

خارلته, سلوی, کنترل نماتد گیاهی, گیاهان بازدارنده, منداب