فاطمه عباسی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی
نرگس یافتیان - استادیار گروه ریاضی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی

با توجه به اهمیت کتابهای درسی در نظامهای آموزشی، بسیاری از آموزشگران ریاضی بر این باورند که میتوان با تجزیه و تحلیل کتابهای درسی، مزایا و معایب کتابهای درسی کشورهای مختلف را مشاهده کرد، سپس از آنها برای تجدید نظر در کتابهای درسی خود در آینده استفاده نمود. بر این اساس، هدف از پژوهش حاضر، بررسی میزان توجه کتابهای درسی ریاضی پایه های دوم تا چهارم ابتدایی کشورهای ایران و ژاپن به پرورش سواد ریاضی دانش آموزان از طریق ارائه مسائل با زمینه دنیای واقعی در مبحث کسرها است. برای انجام این پژوهش از روش تحلیلی تطبیقی کمی استفاده شده است. جامعه و نمونه این پژوهش، مسائل ارائه شده در فصلهای مرتبط با مفهوم کسرها از کتابهای درسی ریاضی پایه های دوم تا چهارم مقطع ابتدایی کشورهای ایران و ژاپن است. لازم به ذکر است که بررسی کتاب ریاضی پایه اول دو کشور بدلیل عدم پرداختن به مفهوم کسر صورت نگرفت. ابزار مورد استفاده در این پژوهش، فرمهای تحلیل محتوایی است که روایی صوری و محتوایی آنها توسط اساتید آموزش ریاضی و معلمان با تجربه، به تایید رسیده است. نتایج پژوهش حاکی از این است که تعداد کل مسائل مطرح شده در مبحث کسر در کتابهای مورد بررسی از کشور ایران دارای فراوانی بیشتری نسبت به کتابهای منتخب ژاپنی در همین مبحث است. به علاوه، درصد کل مسائل زمینه مدار مطرح شده در مبحث کسرها برای دو کشور در پایه های مورد بررسی، اختلاف ناچیزی با یکدیگر دارند. همچنین کتابهای پایه های دوم تا چهارم از کشور ایران در مبحث کسر، دارای مسائل زمینه مدار با تنوع بیشتر و سطوح دشواری متفاوتتری نسبت به کتابهای ژاپنی است. یافته های این پژوهش میتواند دبیران و فعالان آموزشی در حوزه ریاضی را یاری رساند تا به شناخت بهتری از نقاط قوت و ضعف کتابهای درسی دست پیدا کنند.

کتابهای ریاضی پایه های دوم تا چهارم مقطع ابتدایی ایران، کتابهای ریاضی پایه های دوم تا چهارم مقطع ابتدایی ژاپن، کسر، زمینه مدار، سواد ریاضی