محمدعلی محمدی - مربی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و دانشجوی دکتری دانشگاه ادیان و مذاهب

بررسی موضوع رابطه تمدن و معنویت از منظر قرآن کریم، از تحقیقات بایسته ای است که برای پی ریزی تمدن علوی و زمینه سازی برای ایجاد تمدن مهدوی اهمیت فوق العاده ای دارد. در این مقاله به دو پرسش پاسخ می دهیم: نخست اینکه آیا از منظر قرآن، دست یابی به تمدن، بدون توجه به معنویت امکان پذیر است؟ اگر پاسخ مثبت باشد، آیا چنین تمدنی پایدار، مطلوب و سودمند است؟ به نظر نگارنده، بدون توجه به معنویت نیز دست یابی به تمدن تک بعدی، امکان پذیر ولی ناپایدار و برای دنیا و آخرت مردمان ناشایسته است. تمدن بدون معنویت، نه تنها نمی تواند آدمی را رستگار کند بلکه گاه موجب دور شدن آدمی از سعادت دنیوی و اخروی می شود. در تمدنی که بر پایه معنویت بنا نشود، برخی از نمادهای تمدنی همانند معماری، توسعه صنعتی، کشاورزی و ... قابل دست یابی است ولی تمدن جامع، تنها در سایه توجه به معنویت و با عنایت به عقاید حقه حاصل می شود. در این مقاله، برای اثبات نظریه یادشده به مهم ترین تمدن هایی که قرآن از آن سخن گفته و سرنوشت تمدن های مذکور اشاره خواهیم کرد.      

قرآن, تمدن, معنویت, قوم ثمود, تمدن مصر