محمد گلباشی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه تهران
مسعود شعاع حسینی - کارشناس ارشد اصلاح نباتات
مهدی ضرابی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه تهران
محمدحسین شریعتمداری - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه بیرجند

خشکی از عمده ترین خطرات، برای تولید موفق محصولات زراعی در ایران و سایرکشورهای کمتر توسعه یافته است. بمنظور مطالعه اثر تنش خشکی بر عملکرد و صفات مهم زراعی هیبریدهای سینگل کراس و تری وی کراس ذرت دانه ای، تعداد 5 هیبرید با نام های TWC600, TWC605, SC 703 ,SC 701 ,SC700 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار تحت شرایط تنش خشکی در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی مورد مطالعه قرار گرفتند. تجزیه واریانس داده ها نشان داد که تحت شرایط تنش خشکی، بین ژنوتیپ ها تنها از نظر صفات تعداد کل برگ و قطر چوب بلال اختلاف معنی دار در سطح احتمال 5% و از نظر صفات تعداد دانه در ردیف، درصد چوب بلال و میانگین قطر ساقه اختلاف بسیار معنی داری در سطح احتمال 1% وجود دارد. مدل تجزیه به عاملها با استفاده از دوران وریماکس در مجموع شامل پنج عامل بود که بیش از 87% از تغییرات کل داده ها را توجیه کردند. با توجه به صفاتی که در عامل اول دخیل بودند (قطر بلال، تعداد ردیف دانه در بلال، قطر چوب بلال، وزن چوب بلال، درصد چوب بلال، قطر ساقه و وزن ده بلال) این عامل را عامل صفات مورفولوژیک بلال نامگذاری نمودیم. عامل دوم که بیش از 20 درصد از تغییرات کل داده ها را شامل می شد به نام عامل عملکرد دانه نامگذاری نمودیم. نتیجه تجزیه به مولفه های اصلی نشان داد که در مجموع 6 مولفه بیش از 90% از تغییرات داده ها را توجیه می کنند.

ذرت دانه ای، تنش خشکی، عملکرد دانه