مبانی حقوقی دولت مدرن؛ ایده «ارجاع دولت به مفهوم اعتزالی حق»

سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 169

فایل این مقاله در 26 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_PLR-23-72_010

تاریخ نمایه سازی: 30 بهمن 1400

چکیده مقاله:

حق، ادعایی استحقاقی (غیر امتنانی) و بر منزلت و شرافت انسانی مبتنی است. این مفهوم همچون شمشیری در کف زنگی مست، مبنایی برای نوزایی دولت و یا نظم سنتی است. در این میان، الاهیات اعتزالی برخلاف رویکرد خوارجی و یا اشعری، در عین تلاطم و کشاکش، مفهومی از حق را داراست که کاتالیزوری برای محاق نظم سنتی دولت و پیش برنده به سوی دولت مدرن خواهد بود. موضوع طرح شده، مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و رویکرد توصیفی- تحلیلی، به فهم شکل حق در رویکرد اعتزالی و تاثیر آن (آنچنانکه هست) بر تکوین دولت مدرن می پردازد. این معنا از حق بی آنکه دولت مدرن را ماهیتی ثانوی در نظر بیانگارد، زمینه ای معرفتی برای تکوین دولت مدرن فراهم می سازد (بی آنکه منسلخ از عوامل عینی باشد). این معنا در کنار واگرایی اسلام از دولت مدرن در ابعاد سرزمینی، قدرت گرایی و نمودهایی چون رعیت، به تفکیک حوزه عمومی از خصوصی نظر داشته و به تکوین دولت مدرن، چه در عصر خود و چه پس از آن در نظریات نواعتزالی دامن می زند. این تحقیق، مبانی نظریه دولت مدرن را در مفهوم حق می داند که از حیث وقوعی با قبض و بسط همراه شده است.

نویسندگان

مهدی رضایی

استادیار حقوق بین الملل عمومی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

محسن قائمی خرق

دانشجوی دکتری عمومی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • کتاب هاابن عبدربه، ابوعمر احمد، عقدالفرید، شرحه احمد امین (بیروت: ...
  • ابن قدامه، عبدالله، روضه الناظر (ریاض: بی­نا، ۱۹۹۰) ...
  • ابن مرتضی، طبقات المعتزله (بیروت: دارمکتبه الحیاه، ۱۳۸۰) ...
  • احمد یاقی، اسماعیل، دولت عثمانی از اقتدار تا انحلال (قم: ...
  • ارکون، محمد، الفکر الاسلامی: نقد و اجتهاد(الجزایر: الموسسه الوطنیه للکتاب، ...
  • ارکون، محمد، الاسلام، اوروبا، الغرب، رهانات المعنی و ارادات الهیمنه ...
  • ارکون، محمد، معارک من اجل الانسنه فی السیاقات الاسلامیه (بیروت: ...
  • امین العالم، محمود، مفهوم الزمن فی الفکر العربی - الاسلامی ...
  • برتون، رولان، قوم­شناسی سیاسی، ترجمه ناصر فکوهی (تهران: نشر نی، ...
  • البوطی، محمد سعید رمضان، ضوابط المصلحه فی الشریعه الاسلامیه (سوریه: ...
  • بهبهانی، وحید، الفوائد الحائریه (قم: مجمع الفکر الاسلامی، ۱۴۱۵) ...
  • پیگولوسکایا، نینا ویکتوروونا، تاریخ ایران، ترجمه کریم کشاورز (تهران: نشر ...
  • جرجانی، میر سید شریف، شرح المواقف ایجی، سیالکوتی و چلبی ...
  • الجوزیه، ابن قیم، الطرق الحکمیه فی السیاسه الشرعیه (بیروت: موسسه ...
  • الحریثی، احمد، المعتزله و الاحکام العقلیه و مبادی القانون الطبیعی ...
  • حسن عباس، حسن، الصیاغه المنطقیه للفکر السیاسی الاسلامی (بیروت: دار ...
  • حکیم، محمد تقی، اصول العامه فی فقه المقارن (قم: مجمع ...
  • حورانی، آلبرت، الفکر العربی فی عصر النهضه (بیروت: دارالنهار، ۱۹۷۷) ...
  • الشاوی، منذر، مذاهب القانون (بغداد: دار الحکمه، ۱۴۱۱) ...
  • شریف احمد، محمد، فکره القانون الطبیعی عند المسلمین (بغداد: بی­نا، ...
  • شوقی، عبد الحکیم، علمنه الدوله و عقلنه التراث (بیروت: دارالعوده، ...
  • شهرستانی، محمد بن عبدالکریم، الملل و النحل (قاهره: مکتبه مصطفی ...
  • شیرازی، قطب الدین، دره التاج، بخش حکمت عملی و سیر ...
  • طرابیشی، جورج، نقد العقل العربی، نظریه العقل (بیروت: دارالساقی، ۱۹۹۶) ...
  • الطوفی، نجم­الدین، المصلحه الشریعه الاسلامیه (بیروت: موسسه الرساله، بی­تا) ...
  • طه، حسین، مستقبل الثقافه فی مصر (القاهره: موسسه هنداوی، ۲۰۱۲) ...
  • عابد الجابری، محمد، جدال کلام، عرفان و فلسفه در تمدن ...
  • عابد الجابری، محمد، مفاهیم الحقوق و العدل (بیروت: مرکز دراسات ...
  • عابد الجابری، محمد، تکوین العقل العربی (بیروت: مرکز دراسات الوحده ...
  • عالیه، سمیر، نظام الدوله و القضاء و العرف فی اسلام ...
  • عبد الرازق، علی، الاسلام و اصول الحکم (بیروت: دارمکتبه الحیاه، ...
  • غزالی، ابی­حامد، المستصفی من علم الاصول (بیروت: موسسه الرساله، ۱۴۱۷) ...
  • الغنوشی، راشد، الحریات العامه فی الدوله الاسلامیه (بیروت: مرکز دراسات ...
  • فخر رازی، محمد بن عمر، مفاتیح الغیب (بیروت: دار الکتب ...
  • فیرحی، داود، قدرت، دانش و مشروعیت در اسلام (تهران: نشر ...
  • فیروزآبادی، ابو اسحاق، کتاب المهذب (مصر: مصطفی البابی، ۱۳۴۳) ...
  • قاضی عبدالجبار، المغنی فی ابواب التوحید و العدل (قاهره: نشره ...
  • قطب، سید ابراهیم حسین شاذلی، عدالت اجتماعی در اسلام، ترجمه ...
  • کرابی، آبرو، فرهنگ جامعه شناسی (تهران: نشر نی، ۱۳۶۷) ...
  • مشکینی، میرزا ابوالحسن، حاشیه بر کفایه الاصول (قم: انتشارات لقمان، ...
  • مظفر، محمدرضا، اصول الفقه (قم: چاپخانه علمیه، ۱۴۳۹) ...
  • النائینی، محمدحسین، فوائد الاصول (قم: دفتر انتشارات اسلامی، ۱۴۱۷) ...
  • نجاح، محسن، الفکر السیاسی عند المعتزله (قاهره: دارالمعارف، ۱۹۹۶) ...
  • همدانی، عبدالجبار، شرح اصول الخمسه (بیروت: دار احیاء التراث العربی، ...
  • مقاله هاابوزید، نصر حامد، «الاستقطاب الفکری بین الاسلام العصری و ...
  • ریاض، عزیز هادی، «مفهوم الدوله و نشووها عند ابن خلدون»، ...
  • شاکر، محمدتقی؛ اعتصامی، عبدالهادی، «حاکمیت سیاسی در مکتب اعتزال با ...
  • عابد الجابری، محمد، «دانش فقه، بنیاد روش شناختی عقل عربی-اسلامی»، ...
  • عابد الجابری، محمد، «عقل... فرهنگ»، کتاب ماه دین، شماره ۵۸ ...
  • مالکی، محمد؛ بخشایش، احمد، «بازخوانی سنت در اندیشه اسلامی؛ مقایسه ...
  • میرموسوی، سیدعلی، «خردگرایی و امامت انتخابی در اندیشه سیاسی معتزله»، ...
  • میری، سید حسین، «تحلیل و بررسی عقل عربی از منظر ...
  • ReferencesBab & Birnbaum.p, The Sociology of the State (Cambridge: University ...
  • Bell, D., Communitarianism and Its Critics (Oxford: Clarendon Press, ۱۹۹۳) ...
  • Cotter, B & Hannah Arendt, “The Right to Have Rights” ...
  • De Coulanges, D.F, The Ancient City. Baltimore, Md (United States: ...
  • Giddens, A, Nation-state and Violence (London: Macmillan, ۱۹۸۵) ...
  • Hallaq, W. B., The Impossible State: Islam, Politics, and ...
  • Kazancigil, A, Introduction in to the State in Global Perspective ...
  • Lambton, A, The Internal structure of the Saljur Empire, the ...
  • Mayer, A., E, Human Rights in: The Oxford Encyclopedia of ...
  • O'Neill, O, Constructions of Reason: Explorations of Kant's Practical Philosophy ...
  • Parekh, S, ۲۰۱۸, The Philosophical Analysis of Human Rights in ...
  • Peirson, C, The Modern State (London and New York: Routledge, ...
  • Piscatory, J, Islam in the world of nation-state (Cambridge: Cambridge ...
  • Pye, L, Aspects of Political Development, Little Brow (Boston: Boston ...
  • Riley, Patrick, The Philosopher's Philosophy of Law from the Seventeenth ...
  • Weber, M, Sociology of Religion (London: tr.E. Fishoff, Methuen and ...
  • Will, k, Citizenship in Diverse Societies (Oxford: Oxford University Press, ...
  • نمایش کامل مراجع