محمد یونسی الموتی - استادیار پژوهش موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی
رحیم محمدیان - استادیار پژوهش موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر جغندر قند

در حال حاضر در مناطق مختلف کشور، برای آماده­سازی بستر بذر در کشت چغندر قند از روش­های متعدد خاک­ورزی استفاده می­شود. انجام کامل یا بخشی از عملیات خاک­ورزی اولیه و ثانویه در پاییز و بهار و یا ترکیبی از آن­ها، از جمله روش­های رایج است که با استفاده از ادوات مختلف اجرا می­گردد. روش­های خاک­ورزی بر  ساختمان خاک، میزان مصرف سوخت (انرژی)، زمان اجرای عملیات و عملکرد محصول تاثیرگذار است. لذا در صورتیکه بتوان با استفاده از شیوه­های مختلف خاک­ورزی، روشی را یافت که با حفظ عملکرد در حد مطلوب، هزینه و زمان انجام عملیات را کاهش دهد، می­تواند سبب افزایش درآمد کشاورزان گردد. در این راستا آزمایشی به مدت سه سال با استفاده از پنج تیمار خاک­ورزی و با چهار تکرار در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایش عبارت بودند از: یک تیمار آماده سازی کامل زمین در اوایل پاییز، سه تیمار آماده سازی زمین در دو مرحله پاییز و بهار و یک تیمار آماده سازی کامل زمین در بهار. نتایج تحقیق نشان داد که کمترین مقدار مصرف سوخت تراکتور با میزان ۲۱/۷۰، لیتر در هکتار، مربوط به تیمار آماده­سازی کامل زمین در پاییز و کمترین زمان مورد نیاز ۱۸/۸، ساعت در هر هکتار، مربوط به تیمار آماده­سازی زمین با گاوآهن برگردان­دار+ دیسک و لولر در بهار بود. به­طور کلی عملیات آماده­سازی زمین در پاییز و بهار بیشترین اثر را بر بهبود شرایط فیزیکی خاک داشت، با این حال هیچ یک از روش­های آماده سازی زمین برتری محسوسی نسبت به سایر روش­ها در افزایش عملکرد محصول نداشت و با توجه به زمان و مصرف سوخت کمتر برخی از روش­های خاک­ورزی، می­توان از آ­­ن­ها در کاشت چغندر قند بهره گرفت.