سیده مریم خرازی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی منابع طبیعی، گرایش محیط زیست، دانشگاه تربیت مدرس
حبیب الله یونسی - دانشیار
جواد عابدینی طرقبه - سازمان بازیافت و تبدیل مواد شهرداری مشهد

سالانه در فصول برداشت ذرت، حجم زیادی ضایعات آلی تولید می شود و از آنجا که این ضایعات از نسبت C/N بالایی برخوردار می باشند، این قابلیت را دارند که به عنوان مواد اولیه برای تولید ورمی کمپوست، استفاده شوند. تحقیق حاضر به منظور بررسی امکان بازیافت ضایعات مزارع ذرت و تولید کود آلی ورمی کمپوست از این پسماندهای آلی توسط کرم خاکی Eisenia fetida انجام شد. تیمارهایی با درصدهای۴۰، ۶۰ و ۸۰ درصد ضایعات ذرت و مابقی کود کمپوست، کود گاوی و کارتن آماده شد. تیمارها ابتدا به مدت۳۰ روز پیش کمپوست شده تا شرایط بستر مواد آلی برای کرم های خاکی مساعد گردد. سپس کرم های خاکی به تعداد مناسب به کلیه بسترهای آماده شده تلقیح شد و تیمارها به مدت۴۰ روز ورمی کمپوست شدند. نتایج تحقیق حاضر نشان داد که در تمامی تیمارها با گذشت زمان مقدار TOC، TVS و C/N مواد بستر بطور معنی داری کاهش یافت و مقدار EC، TKN، TP، نیترات، غلظت فلزات سنگین و سایر عناصر غذایی افزایش معنی داری را نشان داد. هم چنین با افزایش میزان ضایعات ذرت موجود در بستر از ۴۰ به ۸۰%، از میزان TKN (از ۹۶/۱ به ۶۰/۱%) و نیترات (از ۴۰/۱۷۸۰ به mg/kg ۲۳/۱۴۵۸) کاسته شد و به میزان TOC (۱۱/۲۸ به ۸۰/۳۳%)، TVS (از ۴۱/۴۴ به ۹۷/۵۱%)، نسبت C/N (از ۴۲/۱۴ به ۱۸/۲۱)، TP (از ۲۰/۳ به g/kg ۸۰/۳) و EC (از ۹۷/۲ به mS/cm ۴۸/۳) افزوده شد. نتایج نشان داد که ترکیب ضایعات ذرت، کود گاوی، کمپوست و کارتن قابلیت تولید ورمی کمپوست را دارند و میزان ۸۰% ضایعات ذرت در بستر در میان سایر تیمارها دارای اثرات مطلوب تری بر کیفیت ورمی کمپوست نهایی بود. تکرارپذیری فرایند و کیفیت محصول نهایی، این امکان را فراهم می کند که از روش این آزمایش برای پژوهش هایی که نیاز به کاهش جرم مخلوط زایدات کشاورزی کمپوست شده اولیه دارد، استفاده شود. 

Sinapis arvensis, drought stress, ecology of germination