یوسف نیک نژاد - استادیار گروه زراعت،دانشگاه آزاد اسلامی واحد آیت اله آملی،آمل،ایران
محمد حسین زمانی - موسسه تحقیقات برنج کشور، معاونت مازندران
الهیار فلاح - موسسه تحقیقات برنج کشور، معاونت مازندران
مرتضی نصیری - موسسه تحقیقات برنج کشور، معاونت مازندران

یکی از فاکتورهای موثر در افزایش تولید برنج در واحد سطح رعایت اصول به زراعی از جمله فاصله کشت به منظور دستیابی به تراکم مطلوب در واحد سطح و مصرف بهینه کود نیتروژن می باشد. بدین جهت، آزمایشی در سال زراعی ۱۳۸۸ در موسسه تحقیقات برنج، معاونت مازندران- آمل برای لاین شماره ۸۶۱۵ انجام گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار، فاکتورهای فاصله کاشت در سه سطح (۳۰×۱۶، ۲۰×۲۰ و ۲۵×۲۵ سانتی متر) و کود نیتروژن در چهار سطح (صفر، ۲۰۰، ۲۵۰ و ۳۰۰ کیلوگرم اوره در هکتار) اجرا گردید. در این تحقیق، صفاتی نظیر ارتفاع بوته، طول خوشه، تعداد پنجه بارور در کپه، تعداد دانه پر، پوک و کل دانه در خوشه، وزن هزار دانه و عملکرد دانه اندازه گیری شد. نتایج حاصل از تجزیه آماری داده ها نشان داد که تاثیر فواصل بوته بر طول خوشه، تعداد پنجه(P<۰.۰۵)   و عملکرد  دانه(P<۰.۰۱)  لاین مورد آزمایش معنی دار بود. بیشترین عملکرد در فواصل بوته ۲۰×۲۰ سانتی متر با ۲/۷۷۴۴ کیلوگرم در هکتار به دست آمد. اثر کود نیتروژن بر ارتفاع بوته، طول خوشه، تعداد پنجه، تعداد کل دانه، تعداد دانه پوک در خوشه و عملکرد دانه در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. بیشترین عملکرد دانه با مقدار ۹/۷۸۹۸ کیلوگرم مربوط به مصرف ۲۵۰ کیلوگرم  اوره در هکتار بود. اثر متقابل دو عامل نیز تنها بر تعداد دانه پوک در خوشه معنی دار گردید.  لذا برای دستیابی به پتانسیل عملکرد لاین ۸۶۱۵،  فواصل بوته ۲۰×۲۰ سانتی متر و میزان مصرف ۲۵۰ کیلوگرم اوره در هکتار توصیه می گردد.

تراکم, کود نیتروژن, شاخص برداشت, عملکرد برنج