راهکارهای فقهی تصحیح شرعی رفتارهای قانون گذارانه عقلا (مطالعه موردی: قانون تابعیت ملی)

  • سال انتشار: 1400
  • محل انتشار: فصلنامه تحقیقات بنیادین علوم انسانی، دوره: 7، شماره: 3
  • کد COI اختصاصی: JR_FRH-7-3_004
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 176
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

عباسعلی مشکانی سبزواری

ابوالقاسم علیدوست

قاسم شبان نیا

چکیده

امروزه تقنین در حوزههای مختلف، با اتکا بر سیرههای عقلایی مستحدث، یکی از رویههای معمول در جهان و نیز کشورهای اسلامی است و تابعیت ملی نیز مبتنی بر همین انگاره پذیرفته شده است. پرسشی که در این زمینه مطرح میشود این است که از منظر شرعی/ فقهی، آیا سیره و رویه تقنینی عقلا و تقنین و پذیرش تابعیت ملی مشروعیت داشته و امکان تصحیح شرعی دارد؟ در این زمینه دو اندیشه انکار و اثبات وجود دارد. اندیشه اثبات معتقد است سیرههای مستحدث عقلایی و قوانین موضوعه بشری، ازجمله قانون تابعیت ملی، مشروط به اینکه مخالف با احکام و ضرورتهای شرعی نباشد و در چهارچوب ضوابط نقلی و یا عقلی شرعی باشد، از مشروعیت برخوردار است و برای تصحیح شرعی این نوع قوانین، راهکارهایی از قبیل «اثبات حجیت و مشروعیت سیرههای مستحدث عقلایی»، «تحلیل، پیشینه کاوی، واکاوی، پسینه کاوی سیرههای عقلایی مستحدث» وغیره را ارائه کردهاند. مقاله حاضر با بهره گیری از روش توصیفی تحلیلی و مبتنی بر روش فقهی اجتهادی به این نتیجه رسیده است که امکان توجیه شرعی سیرههای تقنینی عقلا و مبتنی بر آن، زمینه توجیه و پذیرش شرعی تابعیت ملی، مبتنی بر مبانی فقهی و اصولی، به عنوان حکم اولی وجود دارد.

کلیدواژه ها

Legislation, Rational Manners, Newly Established Manners, National Citizenship., تقنین, سیره عقلا, سیره های مستحدث, تابعیت ملی.

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.