شناسایی ژنوتیپ های جو آبی با عملکرد دانه بالا و پایدار در مناطق گرم ایران

  • سال انتشار: 1400
  • محل انتشار: پژوهشنامه اصلاح گیاهان زراعی، دوره: 13، شماره: 40
  • کد COI اختصاصی: JR_JCB-13-40_017
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 233
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

علی براتی

Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran

حسن زالی

Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Darab, Iran

علیرضا پورابوقداره

Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran

احمد قلی پور

Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Gonbad, Iran

شیرعلی کوهکن

Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Zabol, Iran

کمال شهبازی هومونلو

Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Moghan, Iran

اکبر مرزوقیان

Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Ahvaz, Iran

مهدی جباری

Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Darab, Iran

امید پودینه

Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Zabol, Iran

معصومه خیرگو

Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Gonbad, Iran

چکیده

چکیده مبسوط مقدمه و هدف: با توجه به فراوانی تنش­های غیرزنده و زنده در اقلیم گرم، دست­یابی به ژنوتیپ­هایی از جو که تحت این شرایط عملکرد قابل قبول و پایداری داشته باشند از اصلی­ترین اهداف به­ نژادی جو در این مناطق می­باشد. مواد و روش ها: تعداد هفده ژنوتیپ امیدبخش جو آبی به همراه دو ژنوتیپ شاهد در پنج ایستگاه تحقیقات کشاورزی واقع در اهواز، داراب، زابل، گنبد و مغان به مدت دو سال زراعی (۹۹-۱۳۹۷) مورد مقایسه قرار گرفتند. به­منظور بررسی پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ­های دارای عملکرد بالا، از تجزیه گرافیکی  GGE بای­پلات استفاده شد. یافته ها: تجزیه واریانس مرکب داده­ های عملکرد دانه نشان داد که اثرهای ساده مکان، ژنوتیپ و اثرهای متقابل سال × مکان، ژنوتیپ × مکان و سال × مکان × ژنوتیپ معنی­دار می­باشند. مقایسه میانگین نشان داد که ژنوتیپ­های G۱، G۲، G۴، G۵، G۱۰، G۱۲، G۱۶ و G۱۹ نسبت به بقیه ژنوتیپ­ها عملکرد بالایی داشته و می ­توانند مورد توجه قرار گیرند.  پایداری عملکرد دانه این ژنوتیپ­ها نیز مورد بررسی قرار گرفت تا ژنوتیپ­های دارای عملکرد مطلوب و پایدار شناسایی شوند. نتایج حاصل از روش GGE بای­پلات نشان داد که دو مولفه اصلی نخست به ترتیب ۳۶/۷۶ و ۱۶/۶۸ درصد از تغییرات کل عملکرد دانه را توجیه کردند و در نتیجه این دو مولفه می­توانند به منظور توجیه عملکرد دانه ژنوتیپ­ها مورد استفاده قرار گیرند. در این آزمایش دو ابر محیط  مجزا مشخص گردید. محیط کلان اول شامل سال اول و دوم اهواز و زابل و ژنوتیپ G۱۹ با میانگین عملکرد کل ۵۱۱۴ کیلوگرم در هکتار به عنوان ژنوتیپ برتر در این محیط شناسایی شد. محیط کلان دوم شامل سال اول و دوم گنبد و داراب  ژنوتیپ G۵ با میانگین عملکرد ۵۱۵۵ کیلوگرم در هکتار ژنوتیپ برتر این محیط بود. سال­های اول و دوم مغان در مرز بین دو محیط کلان قرار داشتند. ژنوتیپ­های G۳، G۶، G۸، G۹، G۱۴، G۱۷ و G۱۸ در هیچ یک از محیط­های کلان قرار نگرفتند و در نتیجه مناسب کشت در محیط­های مورد آزمایش نبودند. نمای بای پلات ژنوتیپ ایده آل نشان داد که ژنوتیپ­های G۴ و G۵ کمترین فاصله را از ژنوتیپ ایده­ آل دارا بوده و در نتییجه مطلوبترین آنها می باشند. نمای برداریGGE  بای پلات نشان داد که سال های اول و دوم مغان، نزدیکترین محیط­ها به محیط ایده آل بوده و قابلیت تمایز بالایی دارند. نتیجه گیری: ژنوتیپ­های G۵ و G۶ به ترتیب در مناطق گرم شمال و گرم جنوب کشور دارای عملکرد بالا و پایدار بوده و برای این مناطق مناسب تشخیص داده شدند.

کلیدواژه ها

Adaptability, GGE biplot, Stability analysis, تجزیه پایداری, سازگاری, GGE بای پلات

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.