ارزیابی عملکرد دانه ژنوتیپ های سویا در محیط های مختلف با استفاده از پارامترهای آماری و روش های گرافیکی GGE بای پلات
- سال انتشار: 1400
- محل انتشار: پژوهشنامه اصلاح گیاهان زراعی، دوره: 13، شماره: 40
- کد COI اختصاصی: JR_JCB-13-40_008
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 306
نویسندگان
Field and Horticultural Crops Sciences Research Department, Ardabil Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Parsabad, Iran
Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran
Field and Horticultural Crops Sciences Research Department. Golestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Gorgan, Iran
Field and Horticultural Crops Sciences Research Department. Mazandaran Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Sari, Iran
Field and Horticultural Crops Sciences Research Department. Golestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Gorgan, Iran
Field and Horticultural Crops Sciences Research Department. Golestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Gorgan, Iran
چکیده
چکیده مبسوط مقدمه و هدف: شرایط محیطی و بهخصوص تفاوت طول روز ناشی از عرض جغرافیایی مهمترین عامل محیطی در تعیین سازگاری ژنوتیپهای سویا در اقلیمهای متفاوت میباشد. پاسخ متفاوت ژنوتیپها به شرایط مختلف محیطی نتیجه اثر متقابل ژنوتیپ و ژنوتیپ × محیط است. ارزیابی اثر متقابل ژنوتیپ × محیط برای افزایش کارایی برنامه های اصلاحی و انتخاب ارقامی که در دامنه وسیعتری از محیطهای متفاوت عملکرد دائمی بالایی داشته باشند ضروری است. مواد و روش ها: تعداد ۲۳ ژنوتیپ سویا با دو ر قم شاهد (صبا و امیر) در سه منطقه گرگان، ساری و مغان در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی (۱۳۹۸-۱۳۹۷) مورد ارزیابی قرار گرفتند. عملکرد دانه ژنوتیپها برای هر منطقه بطور جداگانه مورد تجزیه واریانس قرار گرفت و برای کلیه مناطق تجزیه واریانس مرکب انجام گرفت. از آماره های تکمتغیره ضریب رگرسیون، واریانس انحراف از رگرسیون، واریانس پایداری شوکلا و اکووالانس ریک برای ارزیابی میزان پایداری عملکرد دانه ژنوتیپ ها استفاده شد. به منظور تحلیل بهتر اثرات متقابل ژنوتیپ با مکان از تجزیه مدل GGE بایپلات استفاده گردید. یافته ها: تجزیه مرکب داده ها حاکی از معنی دار بودن اثر مکان، ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ × مکان برای عملکرد دانه بود. بر اساس پارامترهای پایداری محاسبه شده، ژنوتیپ G۱۸ دارای عملکرد بیشتر از میانگین کل، اکووالانس ریک و واریانس پایداری شوکلا پایین تر، ضریب رگرسیون معادل یک و کمترین واریانس انحراف از خط رگرسیون بود. ژنوتیپهای G۱۶ و G۲۳ نیز به ترتیب در رتبه بعدی قرار داشتند. نتایج فوق در تجزیه بای پلات نیز مورد تایید قرار گرفت. بررسی همزمان اثر ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ در محیط با خط متوسط عملکرد محیطی (AEC) از بای پلات نشان داد ژنوتیپ هایی نزدیک به خط AEC شامل G۲۲، G۲۳ و G۱۷ در برهمکنش نقش کمتری داشته و جزو پایدارترین ژنوتیپ ها محسوب می شوند. همچنین ژنوتیپ های G۱۸، G۱۶ و امیر جزو ژنوتیپ هایی با پایداری متوسط محسوب می شوند. نمای برداریGGE بای پلات نشان داد محیط ها به دو و ژنوتیپ ها به سه گروه تفکیک شدند. در اولین گروه محیطی (مغان و گرگان) ژنوتیپ های G۲، G۱۵ و G۱۸ بیشترین عملکرد را داشتند. در دومین گروه محیطی (ساری) ژنوتیپ G۱ بیشترین عملکرد را داشت. ژنوتیپ های G۹، G۱۳، G۱۰ و G۸ در هیچ یک از محیط ها برتر نبودند و کمترین متوسط عملکرد را در تمامی محیط ها داشتند. نتیجه گیری: ژنوتیپ G۱۸ (Charleston× Sari) نوسانات کمتری را در محیط های مورد آزمایش نشان داد و با میانگین عملکرد ۳۴۲۱ کیلوگرم در هکتار در جایگاه مناسبی نسبت به سایر ژنوتیپ ها قرار داشت و می توان از آن در برنامه های اصلاحی آتی استفاده نمود.کلیدواژه ها
Genotype-environment interaction, Stability parameters, Stable genotypes, اثر متقابل ژنوتیپ × محیط, پارامترهای پایداری, ژنوتیپ های پایداراطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.