مراحم آشنگرف - دانشیار گروه علوم زیستی، دانشکده علوم، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران
موسی معتصم زوراب - کارشناس ارشد گروه علوم زیستی، دانشکده علوم، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

مقدمه: نانوذرات مس با توجه به ویژگی های منحصربه فرد نوری، شیمیایی، فوتوالکتروشیمیایی، الکترونیکی و خواص ضدمیکروبی، گزینه مناسبی برای کاربرد در صنایع مختلف شامل داروسازی، زیست پزشکی، الکترونیک، کشاورزی، غذایی و محیطی محسوب می شوند. هدف از پژوهش اخیر بررسی قابلیت باکتری های اندوفیت در سنتز نانوذرات مس بود. مواد و روشها: ۱۸ جدایه باکتری (نام گذاری شده با نام CN۱-CN۱۸) از ریشه و طوقه گیاه لوبیا جداسازی شدند. روش رقت در آگار برای تعیین الگوی تحمل پذیری ذاتی جدایه های باکتری اندوفیت نسبت به یون مس استفاده شد. تعیین ویژگی نانوذرات ازطریق مشخصه یابی های طیف سنجی مرئی ماورای بنفش، تصاویر به دست آمده از میکروسکوپ الکترونی، طیف سنجی پراش انرژی پرتو ایکس، آزمون پراش اشعه ایکس و طیف سنجی مادون قرمز فوریه انجام شد. فعالیت ضدمیکروبی نانوذرات مس سنتزی به روش انتشار از چاهک بر سطح آگار بررسی شد. نتایج: جدایه باکتری CN۱۰ قادر به احیای کلرید مس به نانوذرات مس بود. براساس نتایج فنوتیپی و آنالیز توالی ۱۶S rDNA (شباهت بالای ۹۹ درصدی)، جدایه مذکور با نام سودوموناس گریمونتی شناسایی شد. سویه مدنظر پس از مواجهه با محلول کلرید مس (غلظت بهینه ۳ میلی مولار) قادر به سنتز نانوذرات مس کروی با میانگین اندازه ۸/۲۴ نانومتر در ۷ pH پس از ۹۶ ساعت گرماگذاری در شیکر انکوباتور با ۱۰۰ دور در دقیقه است. براساس نتایج تست های ضدمیکروبی، بیشترین اثر بازدارندگی نانوذرات مذکور بر زانتوموناس کامپستریس با میانگین مهارکنندگی ۲/۱۹ میلی متر و کمترین میزان مهارکنندگی مربوط به استافیلوکوکوس اورئوس با میانگین مهارکنندگی ۴/۹ میلی متر بود. بحث و نتیجهگیری: این نخستین گزارش از سنتز نانوذرات مس توسط سلول درحال استراحت سودوموناس گریمونتی است. استفاده از باکتری های اندوفیت، در سنتز نانوذرات به عنوان نانوکارخانه های دست نخورده، ابزاری امیدوارکننده برای تولید زیستی نانوذرات مس در شکل و اندازه کنترل شده پیشنهاد کرد.

جدایه های اندوفیت, نانوذرات مس, سلول درحال استراحت, طیف سنجی, خواص ضدباکتری