بررسی انتقادی نظریه اخلاقی جنگ عادلانه با تاکید برجنگ روانی رسانه ای از منظر نهج البلاغه
- سال انتشار: 1401
- محل انتشار: دوفصلنامه کتاب قیم، دوره: 12، شماره: 26
- کد COI اختصاصی: JR_KGY-12-26_011
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 153
نویسندگان
دانشجوی دکترای مدرسی معارف دانشگاه پیام نور ، گرایش اخلاق، قم، ایران
استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه پیام نور
استادیار گروه معارف اسلامی دانشکده الهیات و علوم انسانی، دانشگاه پیام نور قم، ایران
چکیده
نظریه اخلاقی جنگ عادلانه که خاستگاه دینی داشته، ابتدا توسط روحانیان مسیحی به ویژه آگوستین قدیس در کتاب شهر خدا مطرح گشت و سپس از سوی سیاست مداران مورد استقبال زیادی قرار گرفت. هدف اصلی این نظریه، کاستن از خسارت های انسانی و مادی جنگ هاست. نظریه مذکور بر اساس اجزای چهارگانه «دیدگاه شهر خدا و شهر انسان، فضیلت و عدالت، قوانین و مشترک المنافع»، اصولی اخلاقی را برای مراحل قبل از جنگ، حین جنگ و پس از جنگ مطرح کرده است. هرچند برخی از محققان تلاش کرده اند تا اصول اخلاقی جنگ عادلانه را به صورت تطبیقی با جهاد ابتدایی و جهاد دفاعی در اسلام مورد بررسی قرار داده و یا برخی دیگر به حکم جنگ روانی و شرایط استفاده از آن در اسلام بپردازند، ولی در این پژوهش به نقد اجزاء زیرین و جنبه جنگ روانی آن پرداخته شده است. از اینرو، در این نوشتار ابتدا با روش توصیفی تحلیلی، از منظری دینی و با تکیه بر گزارههای نهج البلاغه، اجزاء زیربنایی این نظریه در آثار آگوستین نقد و بررسی و سپس مشروعیت جنگ روانی به بحث گذاشته میشود. نتایجی که این پژوهش بدان دست یافته آن است که از منظر نهج البلاغه، اولا، خلقت تمام انسان ها بر اساس فطرت الهی و خیر است و عدالت فضلیتی جهان شمول و ذاتی در انسان است، نه مختتص به مسیحیان کاتولیک و عدالت اجتماعی حاکمان در اسلام شامل همه انسانها حتی حیوانات نیز خواهد شد. ثانیا، جنگ روانی رسانه ای در صورتی عادلانه است که دارای ویژگیهایی مثل: حق نمایی، افشاگری به حق، رعایت انصاف، ارشاد و موعظه، دوری از مکر و خدعه باشد. دقیقا بر اساس همین ویژگیها، جنگ روانی و تبلیغات خصمانه نیز باید مورد نقد قرار گیرد. برخی از نقدهای وارد به اجزای این نظریه عبارت است از: ۱. انحراف در تفسیر آفرینش اولیه انسان؛ ۲. انحراف مفهومی عدالت؛ ۳. عدالت تفویضی و انحصاری؛ ۴. باطلگرایی در عین حق نمایی.کلیدواژه ها
نهج البلاغه, اخلاق, جنگ عادلانه, جنگ روانی رسانه ایاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.