تحلیل انتقادی نظریه محمد عابد الجابری پیرامون مفهوم آیات محکم و متشابه

چکیده: بحث از محکم و متشابه در شمار زیربنایی ترین و چالشی ترین مباحث در حوزه تفسیر و علوم قرآن قرار دارد که از دیرباز تاکنون مورد توجه عالمان علوم مختلف اسلامی در میان مذاهب و فرقه های گوناگون بوده است. این جستار با بهره گیری از روش توصیفی– تحلیلی، نظریه جدید محمد عابد الجابری پیرامون این موضوع را بر پایه آیه ۷ سوره آل عمران طرح و تبیین نموده و آن را به بوته نقد گذاشته است. دستاورد پژوهش حاضر این است که وی، «آیات محکم» و «آیات متشابه» در آیه یادشده را ناظر به لفظ و معنا ندانسته، بلکه از جنس پدیده تکوینی و خارجی برشمرده است . ایرادات سندی، متنی و دلالی به روایتی که جابری آن را به عنوان سبب نزول آیه مورد بحث اختیار کرده است، عدم تحقق شرائط سیاق برای آیه ۷ آل عمران و نیز ناسازگاری معنای پیشنهادی جابری برای لفظ «آیه» با ساختار کلی آیه مزبور، از جمله مهمترین نقدهای وارد بر نظریه وی است.

کلیدواژه ها:

آیات محکم ، آیات متشابه ، آیه ۷ آل عمران ، عابد الجابری