رسول حیدری سورشجانی - استادیار گروه جغرافیا و اکو توریسم، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان، ایران
فرشاد فلاحتی - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان، ایران

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل موثر بر مهاجرت دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه کاشان به کشورهای مقصد مهاجرت و سنجش اثرگذاری محیط کالبدی کشورهای مقصد در مقایسه با سایر عوامل در مهاجرت نخبگان می باشد. روش پژوهش: این مطالعه با روش توصیفی تحلیلی و از نوع کاربردی بوده که حجم نمونه با استفاده از نرم افزار Sample Power با سطح اطمینان ۹۵ درصد و خطای احتمالی ۵ درصد ۱۵۰ نفر دانشجویان تحصیلات تکمیلی کارشناسی ارشد و دکتری دانشگاه کاشان محاسبه شد. برای تجزیه وتحلیل توصیفی و استنباطی داده ها از آزمون آماری T-Test در نرم افزار SPSS و جهت تبیین و مدل سازی اثرات نیز از مدل سازی معادلات ساختاری در نرم افزار AMOS استفاده گردید. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه استاندارد و محقق ساخته است که ضریب پایایی با استفاده از آلفا کرونباخ تایید گردید. یافته ها: تحلیل یافته های منتج از مدل سازی معادلات ساختاری بیانگر این است که از بین شاخص های موردسنجش، شاخص نظم اجتماعی و قانون گرایی بیشترین بار عاملی با وزن رگرسیونی (۹۸/۰) و پس از آن عوامل اجتماعی و فرهنگی با وزن رگرسیونی (۹۶/۰) و شاخص های سیاسی و اقتصادی به صورت مشترک با وزن رگرسیونی (۸۸/۰) رتبه بندی شدند و شاخص های علمی-آموزشی-پژوهشی، محیط کالبدی و قصد مهاجرت نیز با بارهای عاملی(۷۸/۰)، (۶۰/۰)، (۵۴/۰) در مرتبه های بعدی قرار گرفته اند و  قصد مهاجرت نخبگان در رابطه با محیط کالبدی کشور مقصد با وزن عاملی ۳۹/۰ را نشان داد. نتیجه گیری: پس از تحلیل جزئی تر شاخص های مذکور رفاه و تامین اجتماعی بهتر، رضایت شغلی، وجود آزادی در ابراز عقیده، اعتبارات و تسهیلات بالای پژوهشی و نبودن قوانین دست و پاگیر برای نخبگان، رعایت قوانین و مقررات و زیرساخت های ارتباطی کشور مقصد بیشترین عامل های تمایل مهاجرت نخبگان تشخیص داده شد و بررسی نتایج دلایل مهاجرت نخبگان بر اساس دیدگاه سیستمی و نظریه های جاذبه دافعه و محرومیت نسبی تبیین گردید.

مهاجرت نخبگان, فرار مغزها, محیط کالبدی, دانشگاه کاشان