فرناز قبادی - مدیر گروه آلودگی هوای ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران
زهره حسامی - کارشناس گروه آلودگی هوای ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران
محمد سهرابی نیا - کارشناس گروه آلودگی هوای ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران
فرید عمید - کارشناس گروه آلودگی هوای ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران

شهر تهران، عمده ترین کانون آلودگی هوا در سطح کشور به شمار می آید. حدود 80 الی 90 درصد آلودگی هوای تهران مربوط به منابع متحرک می باشد. به همین دلیل محور پنجم طرح جامع کاهش آلودگی هوای تهران به معاینه فنی خودروها اختصاص یافته است. معاینه فنی خودروها سادهترین، ضرور یترین و کم هزینه ترین روش جهت افزایش ایمنی خودروها و کاهش آلودگی هوا و صرفه جویی در سوخت میباشد. لازم به ذکر است، اگر معاینه فنی خودرو و تنظیم موتور به خوبی عملی شود، حدود 15 درصد در مصرف سوخت صرفه جویی و 12 % آلودگی هوای شهر کاهش می یابد. اطلاعرسانی در مورد لزوم معاینه فنی خودرو و فرهن گسازی و توجیه شهروندان یکی از راههای مدیریتی در زمینه کاهش آلودگی هوای تهران و اجرایی شدن بهینه محور پنجم طرح جامع است که اهمیت ویژ های دارد. در همین راستا، ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران به مدت دو ماه در این زمینه اقدام به مطالعات میدانی و نظر سنجی نموده است. در این نظر سنجی سعی بر این بوده است که سطح میزان اطلاع شهروندان از طرح معاینه فنی خودروها مشخص و اطلاع ایشان از وجود مراکز معاینه فنی خودرو و نیز رضایت مندی شهروندان بعد از انجام معاینه فنی برآورد شود. به همین منظور 4 منطقه تهران شامل مناطق : 4 (شرق)، 6 (مرکز)، 5 (غرب) و 18 (جنوب)، که دارای مراکز معاینه فنی هستند، به عنوان نمونه انتخاب شدند. روش کار بر مبنای مطالعات میدانی شامل تنظیم و تکمیل پرسشنامه، درسطح مناطق نمونه به صورت تصادفی و در نهایت تجزیه و تحلیل داده ها می باشد. بررسی سطح اطلاع شهروندان از طرح معاینه فنی خودرو به تفکیک سن، جنس، شغل، تحصیلات، نوع خوردو و سال تولید خودرو، میزان اطلاع از طرح معاینه فنی خودرو، مراجعه یا عدم مراجعه به این مراکز، میزان اطلاع رسانی در مورد معاینه فنی خوردو و عملکرد خودرو بعد از معاینه فنی و نزدیکترین مرکز به محل زندگی انجام شده است که برای اطلاع بیشتر نتایج به صورت نمودار درصدی برای تجزیه و تحلیل دقیق تر هر مورد ترسیم شده است. از 650 پرسشنامه تکمیل شده، 615 پرسشنامه قابل استناد بوده است. با توجه به نتایج نهایی بدست آمده، حدود 21 % درصد از شرکت کنندگان در طرح، زن بوده و 77 % درصد مرد بوده اند. 9% درصد از شهروندان در مورد طرح معاینه فنی اطلاعات کافی دارند. 76 % درصد میزان اطلاع رسانی در مورد معاینه فنی خودرو را ضعیف دانسته اند و 79 % درصد میزان اثر بخشی معاینه فنی در کاهش آلودگی هوا را متوسط تا زیاد عنوان کرده اند. قابل توجه است که 30/1 درصد از شهروندان از نزدیکترین مرکز معاینه فنی خودرو به محل زندگیشان بی اطلاع بوده اند.