تحلیل گونه های تزاحم در دانش فقه و اخلاق با تاکید بر تزاحم اهتمامی (اشتغالی) در حوزه اخلاق
- سال انتشار: 1397
- محل انتشار: دوفصلنامه اخلاق وحیانی، دوره: 8، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_ETHICS-8-2_003
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 344
نویسندگان
دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه تهران، پردیس فارابی، دانشکده الهیات
استاد دانشگاه تهران، پردیس فارابی، دانشکده الهیات (نویسنده مسئول). (Roohollah۱۲۷@gmail.com
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
استادیار دانشگاه قم، دانشکده الهیات و معارف اسلامی
چکیده
یکی از مسائل مهم دانش اصول فقه، که در فقه و اخلاق کاربرد فراوانی دارد، مبحث «تزاحم» است. با توجه به تفاوت حوزه فقه و اخلاق، تزاحمی که در حل مسائل اخلاقی مطرح است، در تعریف، تقسیم و مرجحات، با تزاحم مطرح در دانش فقه، اختلاف قابل توجهی دارد. در این تحقیق، اولا در صدد طراحی چهارچوب نوینی برای مساله تزاحم در اصول «فقه الاخلاق» هستیم. ثانیا برای حل برخی از مسائل اخلاقی که در تبیین سبک زندگی اسلامی سهم قابل توجهی دارند، گونه جدیدی از تزاحم به نام «تزاحم اهتمامی (اشتغالی)» مطرح می شود. در این نوع تزاحم، بر خلاف تزاحم حکمی، مکلف برای انجام دو تکلیف متزاحم قدرت دارد؛ اما بایسته نیست یا نمی تواند برای هر دو تکلیف به یک اندازه زمان و توان صرف کند؛ در نتیجه، باید اهتمام اصلی خود را بر کار اهم متمرکز کند. به نظر می رسد با بررسی نصوصی که در صدد ارزش گذاری اعمال هستند، کلید فهم برخی از روایات، استفاده از تزاحم اهتمامی است. از آن جا که این گونه از تزاحم در قلمرو دانش اخلاق تعریف می شود و مرجحات آن با مرجحات تزاحم حکمی متفاوت است، نتایج آن در برخی موارد، با خروجی تزاحم حکمی در فقه اختلاف دارد.کلیدواژه ها
فقه و اخلاق, اصول فقه الاخلاق, تزاحم اهتمامی, سبک زندگیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.