منصور جهان تیغ - Agricultural, Research, Education and Extension Organization
معین جهان تیغ - P. H. D. Student of Gorgan University
مجتبی گنجعلی - Agricultural, Research, Education and Extension Organization

    هدف از اجرای این پژوهش بررسی تاثیر سیلاب بر ذخیره کربن و نیتروژن خاک رویشگاه سه گونه گیاهی گز (.Tamarix sp)، مارینگ (Halostachys belangeriana) و سئودا (Suaeda fruticosa) در منطقه سیستان بود. ابتدا از طریق تصاویر ماهواره ای مناطق آبگیری با سیل ورودی از کشور افغانستان و عرصه های فاقد سیل گیری (منطقه شاهد) مشخص شد. در ادامه با انتخاب تیمارهای معرف، ۴۸ نمونه با ۵ تکرار از سه محل سیل گیر و شاهد به ­طور تصادفی از عمق۳۰-۰ سانتی متری خاک برداشت و با اندازه گیری کربن آلی و نیتروژن، میزان ترسیب کربن و نیتروژن آنها برآورد شد. به ­منظور مقایسه ذخیره کربن آلی و نیتروژن خاک، بین تیمارهای مورد مطالعه از تجزیه واریانس یک­طرفه استفاده شد. تجزیه واریانس داده ها نشان داد که بین درصد کربن آلی و نیتروژن خاک در رویشگاه های مختلف پهنه های سیل گیر، در سطح ۵% اختلاف معنی داری وجود دارد. به­ طوری­که بیشترین مقدار ترسیب کربن و نیتروژن در خاک های مربوط به پهنه های سیل گیر با پوشش گیاهی از گونه گز درختچه ای (.Tamarix sp) و به­ ترتیب برابر با ۲۱/۸۹ و ۲/۴۳ تن در هکتار است. کم ترین مقدار ترسیب کربن و نیتروژن نیز در خاک پهنه های سیل گیر با پوشش گیاهی از گونه مارینگ (Halostachys belangeriana) است (به ترتیب برابر با ۲۱/۸۹ و ۲/۴۳ تن در هکتار). همچنین یافته ها نشان داد که میزان کربن و نیتروژن ترسیب شده در خاک پهنه های سیل گیر معادل با ۲۲۶/۰۳ و ۱۹/۸۶ تن گاز دی اکسیدکربن و دی اکسید نیتروژن هوا در خاک است که حدود ۶/۳ و ۶/۶ برابر بیشتر از میزان ترسیب این متغیرها در منطقه شاهد است (به ­ترتیب برابر با ۹/۷۶ و ۰/۹۷ تن در هکتار). ارزش اقتصادی زیست محیطی کربن و نیتروژون ترسیب شده در عرصه های سیل گیر به ترتیب  برابر با ۳۰۰ و ۸۵ میلیارد ریال در هکتار برآورد شد. توصیه می­شود برای جلوگیری از اثرات بیشتر تغییر اقلیم بر بوم سامانه خشک و حساس سیستان، افزایش پوشش گیاهی از طریق هدایت سیلاب­ های ورودی از کشور افغانستان به نقاط فرسایش یافته و همچنین کشت نهال در این نقاط انجام شود.

Carbon sequestration, Floods plain, Flooding, Nitrogen sequestration, Sistan, ترسیب کربن, ترسیب نیتروژن, سیستان, عرصه های سیل گیر