محمد شیخ الاسلامی - استادیار گروه روابط بین الملل دانشکده روابط بین الملل وزارت خارجه
علی شمس آبادی - داشجوی رشته روابط بین الملل دانشکده وزارت خارجه

چکیده        دنیای جهانی شده امروز، با گذر از نظم وستفالیایی، انحصار ایفای نقش در عرصه بین­الملل را از دستان دولت خارج ساخته است. از جمله عوامل غیردولتی موثر در صحنه بین­المللی، اعتقادات دینی به­طور اعم و مساله زیارت به­طور اخص است. تاثیر پدیده زیارت بر محیط سیاسی بین­المللی ما را به سوی پدیده «دیپلماسی زیارت» راه می­نماید. در این پژوهش، در صددیم با نگاهی توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه­ای و رسانه­ها، تعریفی نو و متناسب با عصر حاضر از دیپلماسی زیارت ارائه دهیم. پرسش اصلی بدین شرح است: « ایران چگونه می­تواند از ظرفیت­های دیپلماسی زیارت، برای رشد قدرت نرم خود بهره برد؟» برای رسیدن به پاسخ، از این فرضیه استفاده می­کنیم: «دیپلماسی زیارت برای جمهوری اسلامی ایران می­تواند به­عنوان ابزاری بسیار قوی برای اثرگذاری بر افکار عمومی جهان اسلام و به­تبع دولت­های این منطقه به­کار رود». بر این مبنا، در مقاله حاضر ضمن مطالعه رابطه سیاست با زیارت، به بررسی چیستی «دیپلماسی زیارت» و ظرفیت های ایران در این حوزه می­پردازیم. در انتها، ضمن ارائه تعریفی از دیپلماسی زیارت، درخواهیم یافت که با توجه به اهمیت یافتن دیپلماسی عمومی و تاثیرگذاری بر افکار عمومی ملت­ها، دیپلماسی زیارت می­تواند به­عنوان عامل مهمی در پیشبرد اهداف سیاست خارجی دولت عمل نماید.

واژه های کلیدی: دیپلماسی زیارت, جهانی شدن, دیپلماسی عمومی, دیپلماسی گردشگری, افکار عمومی