بررسی جایگاه بیعت در گفتمان امام علی(ع)

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 229

فایل این مقاله در 22 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_PTE-12-45_004

تاریخ نمایه سازی: 23 بهمن 1400

چکیده مقاله:

پیش از اسلام، در مناسبات بین قبیله ای برای رفع مشکلات، پیمانهایی به صورت "حلف" و "ولاء" وجود داشت. پیامبر(ص) بیعت را جایگزین نمودکه در اسلام عهدی است الهی بین حاکم و محکوم و مردم ملزمند به تعهد ولو بدون منفعت مادی و نقض آن پیمان شکنی است و سزاوار جزا.  پژوهش پیش رو، درصدد طرح این پرسش است که: بیعت در گفتمان امام علی(ع) چه جایگاهی داشته است؟ باتوجه به تطور بیعت در دوران جاهلیت، زمان پیامبر و عصر خلفای راشدین، در پاسخ می توان گفت؛ امام علی(ع) به بازشناسی مفاهیم و مصادیق بیعت و احیاء جایگاه آن بسان عهد نبوی پرداخت. دستاوردهای پژوهش حاکی از آن است که؛ بیعت در اسلام مقوله ای است سیاسی و حاکمیتی در همبستگی با عهد الهی، و با نمونه های پیش از اسلام، تنها مشترک لفظی است و نقش مشروعیت بخشی ندارد. از این رو، با تحول بیعت در دوران خلفای راشدین، امام علی(ع) از پذیرش بیعت مردمی سرباز زد و سپس با تعیین شروط رهبری الهی برای حکومت،  و احیای سنت نبوی آن را پذیرفت.  

کلیدواژه ها:

نویسندگان

سید احمدرضا خضری

دانشگاه تهران

سید ابوالفضل رضوی

دانشگاه خوارزمی

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم. ...
  • نهج البلاغه. ...
  • المنجد. ...
  • ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، محمد ابوالفضل، بیروت، ...
  • ابن الاثیر، عزالدین، الکامل فی التاریخ، سید محمد حسین روحانی، ...
  • ______، اسد الغابه فی معرفه الصحابه، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۹ق. ...
  • ابن اعثم، احمد، الفتوح، احمد مستوفی، بمبئی، ۱۳۰۵ق.. ...
  • الامینی، عبدالحسین، الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، قم، ...
  • ______، الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، گروه مترجمان، ...
  • اسکافی، محمد، المعیار و الموازنه فی فضائل الامام امیر المومنین ...
  • بلاذری احمد بن یحیی ، انساب الاشراف، محمدباقر محمودی، بیروت، ...
  • ثقفی ابراهیم، الغارات، محمدباقر کمره ای، بی جا. ...
  • ابن خلدون، عبدالرحمن، مقدمه، محمد پروین گنابادی، تهران، انتشارات علمی ...
  • شهرستانی محمدعلی، مدخل الی علم الفقه، لندن، ۱۹۹۶م. ...
  • ابن شهرآشوب، محمد، مناقب آل ابی طالب، نجف، المکتبه ...
  • ابن شبه، عمر، تاریخ المدینه المنوره، بیروت، الدار الاسلامیه، الطبعه ...
  • تستری(شوشتری)، محمدتقی، بهج الصباغه فی شرح نهج البلاغه، طهران، دار ...
  • جوهری اسماعیل ، صحاح اللغه، بیروت، دار العلم للملایین، ۱۴۰۴ه.ق. ...
  • ابن حبان محمد ، صحیح ابن حبان، بیروت، موسسه الرساله، ...
  • حسینی زاده، سید محمدعلی، "نظریه گفتمان و تحلیل سیاسی"، فصلنامه ...
  • زبیدی مرتضی، تاج العروس،علی شیری، بیروت، دار الفکر، بی تا. ...
  • سیوطی، جلال الدین، تاریخ الخلفاء، مصر، مطبعه السعاده، ۱۹۵۲م. ...
  • _______، الدر المنثور فی تفسیر الماثور، قم، کتابخانه آیه الله ...
  • سلطانی، سید علی اصغر، قدرت، گفتمان و زبان؛ سازوکارهای جریان ...
  • ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۸ه.ق. ...
  • سید رضی، نهج البلاغه، عبدالمحمد آیتی، تهران، دفتر نشر فرهنگ ...
  • شهیدی، جعفر، بیعت و چگونگی آن در تاریخ اسلام، کیهان ...
  • شهرستانی، محمدعلی، مدخل الی علم الفقه، لندن ۱۴۱۶ق. ...
  • صبحی صالح، شرح نهج البلاغه، الطبعه الاولی، بیروت، دار الکتاب ...
  • طبرسی، فضل، جوامع الجامع، مشهد، آستان قدس رضوی، ۱۳۷۷.. ...
  • طبری ابن جریر، تاریخ الامم و الملوک، بیروت، دار احیاء ...
  • ابن عبدالبر، الاستیعاب، بیروت، دار الجیل، ط الاولی، ۱۴۱۲ه.ق. ...
  • عبدالمجید، احمد، البیعه عند مفکری اهل السنه و العقد الاجتماعی، ...
  • علم الهدی(سید مرتضی)، الشافی فی الامامه، تهران، موسسه انتشاراتی الصادق، ...
  • غلامی دهقی، علی، جنگهای ارتداد و بحران جانشینی پیامبر(ص)، قم؛ ...
  • قاسمی، ظافر، نظام الحکم فی الشریعه و التاریخ الاسلامی، بیروت، ...
  • ابن کثیر اسماعیل ، البدایه و النهایه، بیروت، دار الفکر، ...
  • مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، تهران، انتشارات اسلامیه، ۱۳۸۶ش. ...
  • ابن مزاحم نصر ، وقعه صفین، کریم زمانی، تهران، موسسه ...
  • مسعودی، علی، مروج الذهب و معادن الجوهر، بیروت، دارالاندلس للطباعه، ...
  • مکارم شیرازی، ناصر، انوار الفقاهه: کتاب البیع، قم، مدرسه امام ...
  • ابن منظور، ابو الفضل، لسان العرب، علی سیری، بیروت ،دار ...
  • واقدی، محمد بن عمر، وقعه الرده، به روایت ابن اعثم ...
  • ابن هشام، سیره النبویه، ج۱، بیروت، دار المعرفه، بی تا. ...
  • یعقوبی، احمد، تاریخ یعقوبی، نجف، المکتبه الحیدریه، ۱۳۸۴ق. ...
  • Marianne Jorgensen-louise j.phillips / discourse analysis as teory and metod ...
  • Rob Atkinson-Gerhard Held and Stephen Jeffare/ Teories of Discourse and ...
  • Ruth Wodak and Micheal Meyer / Critical Discourse Analysis: History ...
  • David R.Howarth & Aletta J.Norval & Yannis Stavrakakis/ Discourse theory ...
  • قرآن کریم. ...
  • نهج البلاغه. ...
  • المنجد. ...
  • ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، محمد ابوالفضل، بیروت، ...
  • ابن الاثیر، عزالدین، الکامل فی التاریخ، سید محمد حسین روحانی، ...
  • ______، اسد الغابه فی معرفه الصحابه، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۹ق. ...
  • اصفهانی ابوالفرج، الاغانی، محمد حسین مشایخ فریدنی، تهران، انتشارات علمی ...
  • ابن اعثم، احمد، الفتوح، احمد مستوفی، بمبئی، ۱۳۰۵ق.. ...
  • الامینی، عبدالحسین، الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، قم، ...
  • ______، الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، گروه مترجمان، ...
  • اسکافی، محمد، المعیار و الموازنه فی فضائل الامام امیر المومنین ...
  • الایجی عضدالدین، کتاب المواقف، بیروت، دار الجیل، الطبعه الاولی، ۱۹۹۷م. ...
  • بغدادی عبدالقاهر بن طاهر، الفرق بین الفرق، بیروت، دار الجیل، ...
  • بلاذری احمد بن یحیی، انساب الاشراف، محمدباقر محمودی، بیروت، ۱۳۹۴ه.ق. ...
  • تستری(شوشتری)، محمدتقی، بهج الصباغه فی شرح نهج البلاغه، طهران، دار ...
  • تفتازانی مسعود بن عمر، شرح المقاصد، قم، نشر الشریف الرضی، ...
  • ثقفی ابراهیم، الغارات، محمدباقر کمره ای، بی جا. ...
  • جوینی عبدالملک، غیاث الامم، بیروت، دار النهضه الاسلامیه، ۱۴۱۳ه.ق. ...
  • ابن حبیب بغدادی، المنمق فی اخبار قریش، عالم الکتب، بیروت، ...
  • ابن خلدون، عبدالرحمن، مقدمه، محمد پروین گنابادی، تهران، انتشارات علمی ...
  • جوده جمال، اوضاع اجتماعی اقتصادی موالی در صدر اسلام، ترجمه ...
  • جوهری اسماعیل، صحاح اللغه، بیروت، دار العلم للملایین، ۱۴۰۴ه.ق. ...
  • ابن حبان محمد، صحیح ابن حبان، بیروت، موسسه الرساله، چاپ ...
  • زبیدی مرتضی، تاج العروس،علی شیری، بیروت، دار الفکر، بی تا. ...
  • سیوطی، جلال الدین، تاریخ الخلفاء، مصر، مطبعه السعاده، ۱۹۵۲م. ...
  • _______، الدر المنثور فی تفسیر الماثور، قم، کتابخانه آیه الله ...
  • ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۸ه.ق. ...
  • سید رضی، نهج البلاغه، عبدالمحمد آیتی، تهران، دفتر نشر فرهنگ ...
  • ابن شبه، عمر، تاریخ المدینه المنوره، بیروت، الدار الاسلامیه، الطبعه ...
  • الشربینی شافعی شمس الدین، مغنی المحتاج، بیروت، دار الکتب العلمیه، ...
  • شهرستانی محمدعلی، مدخل الی علم الفقه، لندن، ۱۹۹۶م. ...
  • ابن شهرآشوب، محمد، مناقب آل ابی طالب، نجف، المکتبه ...
  • شهیدی، جعفر، بیعت و چگونگی آن در تاریخ اسلام، کیهان ...
  • شهرستانی، محمدعلی، مدخل الی علم الفقه، لندن ۱۴۱۶ق. ...
  • صبحی صالح، شرح نهج البلاغه، الطبعه الاولی، بیروت، دار الکتاب ...
  • طبرسی، فضل، جوامع الجامع، مشهد، آستان قدس رضوی، ۱۳۷۷.. ...
  • طبری ابن جریر، تاریخ الامم و الملوک، بیروت، دار احیاء ...
  • ابن عبدالبر، الاستیعاب، بیروت، دار الجیل، ط الاولی، ۱۴۱۲ه.ق. ...
  • عبدالمجید، احمد، البیعه عند مفکری اهل السنه و العقد الاجتماعی، ...
  • علی جواد، المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، بیروت، دارالعلم ...
  • علم الهدی(سید مرتضی)، الشافی فی الامامه، تهران، موسسه انتشاراتی الصادق، ...
  • غلامی دهقی، علی، جنگهای ارتداد و بحران جانشینی پیامبر(ص)، قم؛ ...
  • غزالی ابوحامد، قواعد العقائد، لبنان، عالم الکتب، الطبعه الثانیه، ۱۴۰۵ه.ق. ...
  • ابن فراءمحمد بن حسین، احکام السلطانیه، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، ...
  • قاضی ابن الحسن عبدالجبار، المغنی فی ابواب التوحید و العدل، ...
  • ابن قدامه ابوالفرج، مختصر منهاج القاصدین، دمشق، چاپ ارنووط، ۱۹۷۸م. ...
  • قاسمی، ظافر، نظام الحکم فی الشریعه و التاریخ الاسلامی، بیروت، ...
  • ابن کثیر اسماعیل، البدایه و النهایه، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۷ه.ق. ...
  • مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، تهران، انتشارات اسلامیه، ۱۳۸۶ش. ...
  • ابن مزاحم نصر، وقعه صفین، کریم زمانی، تهران، موسسه خدمات ...
  • مادلونگ ویلفرد، جانشینی حضرت محمد(ص)، ترجمه احمد نمایی و دیگران، ...
  • ماوردی ابوالحسن، احکام السلطانیه، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، ۱۴۰۶ه.ق. ...
  • مسعودی، علی، مروج الذهب و معادن الجوهر، بیروت، دارالاندلس للطباعه، ...
  • المظفر محمدرضا، عقاید الامامیه، تحقیق محمدجواد الطریحی، قم، موسسه الامام ...
  • شیخ مفید، اوائل المقالات، قم، کنگره بزرگداشت شیخ مفید، ۱۳۷۶ش. ...
  • مکارم شیرازی، ناصر، انوار الفقاهه: کتاب البیع، قم، مدرسه امام ...
  • ابن منظور، ابو الفضل، لسان العرب، علی سیری، بیروت ،دار ...
  • واقدی، محمد بن عمر، وقعه الرده، به روایت ابن اعثم ...
  • ابن هشام، سیره النبویه، ج۱، بیروت، دار المعرفه، بی تا. ...
  • یعقوبی، احمد، تاریخ یعقوبی، نجف، المکتبه الحیدریه، ۱۳۸۴ ...
  • نمایش کامل مراجع