مقارنه گرایی (اکازیونالیزم) درمکتب دکارتی و اشعری

  • سال انتشار: 1392
  • محل انتشار: دوفصلنامه پژوهش های ادیانی، دوره: 1، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_ADYAN-1-1_002
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 342
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

نعیمه پورمحمدی

استادیار گروه ادیان، پژوهشکده ادیان و مذاهب وابسته به دانشگاه ادیان و مذاهب

سید صدرالدین طاهری

گروه فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

مقارنه گرایی (اکازیونالیزم) عبارت است از نفی رابطه علیت و نشاندن اراده و فعل خدا در جای آن، که دستاورد مهم فیلسوفان دکارتی (از دکارت تا لایب نیتس) محسوب می شود. واقعیت آن است که این اندیشه در کلام اشعری نیز به عنوان اندیشه ای محوری و مرکزی حضور دارد و پایه طبیعیات و حتی الاهیات آنهاست. اشاعره با طرح نظریه «عادت الله»، قانون «العرض لایبقی زمانین»، ماهیت عرضی نفوس، سببیت خدا در معرفت و نظریه «کسب»، در واقع اراده و فعل الاهی را جایگزین رابطه علیت می کنند. این مقاله در نظر دارد با اخذ ساختار و ادبیات فلسفی دکارتیان، اندیشه مقارنه گرایانه کلام اشعری را عرضه کند. چهار ساحت طبیعت، رابطه نفس و بدن، معرفت انسان و اختیار انسان، زمینه های مناسبی برای مطالعه مقارنه گرایی در مکتب دکارتی و اشعری است. 

کلیدواژه ها

مقارنه گرایی, اکازیونالیزم, علیت, اراده, نظریه کسب, دکارت, ابوالحسن اشعری

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.