سید محمود طیب حسینی
فریده پیشوایی

شان نزول آیه ۵۶ سوره قصص از مباحث اختلافی میان مفسران فریقین است. خداوند در این آیه خطاب به پیامبر می فرماید: «انک لاتهدی من احببت و لکن الله یهدی من یشاء و هو اعلم بالمهتدین». غالب مفسران اهل سنت بر پایه برخی روایات معتقدند که شان نزول این آیه ابوطالب است و او تا آخرین لحظات حیات، با وجود اهتمام شدید پیامبر| بر ایمان آوردنش، شهادتین را به زبان نیاورد و به حال کفر از دنیا رفت. مفسران شیعه با استناد به روایات ائمه^ و شواهد تاریخی، ایمان ابوطالب را اثبات می کنند، ولی در شان نزول آیه نوعا معتقدند پیامبر| دوست داشت قومش و به ویژه اقاربش ایمان بیاورند. در مقاله حاضر این فرضیه دنبال شده که پیامبر| جهت ایمان آوردن ابولهب تلاش مضاعفی کرد، ولی در نهایت به حال کفر از دنیا رفت. جاعلان حدیث وابسته به دستگاه اموی به جهت کاستن از کرامت علی× در شان نزول این آیه دست برده و به جای ابولهب، نام ابوطالب را ذکر کرده اند.

تفسیر تطبیقی, آیه ۵۶ قصص, ابوطالب, ابولهب, ایمان