مبانی مسئولیت مدنی پزشکان در فقه امامیه(۲)

مسئولیت مدنی پزشکان، از مباحث مهم و روزآمد فقه امامیه است. در فقه سنتی تنها از ادله ضمان و عدم ضمان طبیب و حالات مختلف آن بحث شده است، اما در این نوشته تلاش می شود تقسیم بندی جدیدی ارائه گردد. این بحث که آیا مسئولیت مدنی پزشک قرار دادی است یا قهری تاکنون در نوشته ای مشاهده نشده است، همان گونه که پیامدهای این بحث واکاوی نگردیده است. این سخن که طبیب مطلقا ضامن است مگر در فرضی که اخذ برائت کند، امروزه با اشکالاتی مواجه است؛ از یک طرف، فرضهایی وجود دارد که ضامن دانستن طبیب با عدل و انصاف سازگار به نظر نمی رسد. از سوی دیگر، اشکال می شود که اخذ برائت به تشریفاتی فاقد محتوای واقعی بدل شده که تنها کارویژه آن رهیدن از قید ضمانت است. این همه، علاوه بر نظامات دقیقی که امروزه بر مسئولیت مدنی پزشکان در قوانین موضوعه حاکم است، چالشی برای فقه محسوب می شود. در این نوشته تلاش می شود قرائتی نو از مسئولیت مدنی پزشکان ارائه گردد که بر اساس آن نظامی کاملا خردپسند، عادلانه و دقیق از درون فقه استنباط شود، بدون اینکه کوچک ترین تکلفی در سازگارسازی مصنوعی فقه با قوانین موضوعه و تحمیل گرایی صورت پذیرفته باشد. تمام این نوشته در پی اثبات همین ادعاست.

کلیدواژه ها:

مسئولیت مدنی ، مسئولیت عقدی ، مسئولیت قهری ، پزشک ، فقه امامیه