ارائه الگوی هویت مبنا جهت تفکیک زمین در مقیاس واحد همسایگی در فرایند توسعه تدریجی مبتنی بر کدهای زایشی (مورد پژوهی: روستای سنگده، منطقه دودانگه، مازندران)

شکل گیری تدریجی واحدهای همسایگی در برخی از روستاهای شمال ایران که متاثر از هویت بومی برآمده از نظام پیوسته کار و زندگی در این مناطق بوده، طی سال های اخیر با ساخت وساز روزافزون شهرنشینان در این مناطق، تبدیل به ویلا سازی های بی هویت شده است. زیرا از مراحل اولیه تفکیک، الگوهای با هویت موجود نادیده گرفته­ شده و در پی تفکیک های پرسود و ساخت مطابق باسلیقه بازار فروش درآمده است. مطالعه حاضر در پی تدوین فرایندی است که امکان توسعه تدریجی بلوک های مسکونی واجد هویت های اجتماعی- مکانی را در قالب مفهوم واحد همسایگی و با استفاده از فرایند مبتنی برکدهای زایشی فراهم نماید. پژوهش به روش استدلال منطقی انجام شده است که با گونه ای از همسان انگاری که در سنت پژوهشی استدلال منطقی جای می گیرد و با روش های  همسان انگاری مانند مقوله بندی (چندوجهی) و بسط مفاهیم همراه شده است. بستر مطالعات میدانی روستای کوهپایه ای سنگده در منطقه دودانگه استان مازندران است که به دلیل ویژگی­های هویتی ویژه ریخت­شناختی و تغییر آن طی سالیان اخیر به دلیل الگوهای نامناسب تفکیک و ساخت مورد بررسی قرارگرفته است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که مداخلات کالبدی و فضایی در بافت های اندامواره، نیازمند پیمایش روندی تدریجی و سلسله­مراتبی در طراحی و اجراست. علاوه بر آن انداموارگی و پرهیز از ایجاد فضاهای بی شکل، وجود حوزه های حفاظت شده همیشگی و ارتباط مثبت فضاهای اشتراکی با لبه های کالبدی را می توان از مهم ترین اصول تدارک کدهای زایشی برشمرد. به کارگیری دوباره این اصول نیازمند احیای فرایندی تدریجی از مقیاس کلان و تداوم آن در سطوح خرد با تاکید بر فرایندهای زایشی و کل­گرا است. در فرایند پیشنهادی ۱. چشم انداز مشارکتی اولیه به منظور خلق یک واحد همسایگی با جزئیات، ۲. تعریف گونه ها تا سازمان دهی عناصر اصلی، ۳. شکل گیری عرصه های عمومی در راستای پیوند زندگی اجتماعی و محیط کالبدی- طبیعی، ۴. شکل گیری کالبدی در ارتباط با اولویت عرصه های عمومی و ۵. توجه به ابعاد بصری خرد و کلان در ترکیب با سایر موضوعات، می تواند زمینه تکرار هویت های اندامواره در بافت های روستایی شمال ایران فراهم نماید.

کلیدواژه ها:

هویت ریخت شناختی ، کدهای زایشی ، رشد تدریجی ، تفکیک زمین ، واحد همسایگی ، روستای سنگده