ارزیابی و نقد نظریه نقش گرایش های قبیله ای در شکل گیری قراء در اواخر خلافت عثمان و دوران خلافت امام علی(ع)
- سال انتشار: 1398
- محل انتشار: مطالعات تاریخی جهان اسلام، دوره: 7، شماره: 13
- کد COI اختصاصی: JR_MTE-7-13_002
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 108
نویسندگان
هیات علمی دانشگاه شیراز
دانشجوی دکترای تاریخ اسلام دانشگاه شیراز
چکیده
قراء، گروهی از عالمان و معلمان قرآنی بودند که پس از وفات پیامبرs شکل یافته و به یکی از تاثیرگذارترین گروهها در دو سده نخست تبدیل شدند. ساختار قبیله ای جامعه عرب و عملکرد قراء در مهمترین بزنگاه های تاریخ اسلام به تحلیل کارکردهای قراء و رابطه آن با نظام قبیله ای اهمیت فزاینده ای بخشیده است. لذا بازشناسی و اثرپذیری از ساختار اجتماعی جامعه عرب و استقلال هویتی ایشان، مساله ای است که پاسخ بدان می تواند نقشی مهم در جرح و تعدیل و شناسایی یکی از مهمترین لایه های اجتماعی جامعه صدر اسلام ایفا نماید. پژوهش حاضر که در صدد نقد رویکرد قبیله محور در تبیین عملکرد قراء است، می کوشد ابتدا این دیدگاه را شرح دهد و سپس با رویکرد توصیفی- تحلیلی و مراجعه به منابع تاریخی، نقاط ضعف و قوت این نوع نگاه را نمایان سازد و به رویکردی مشخص از ماهیت و عملکرد طبقه قراء برسد. نتیجه بررسی ها نشان می دهد که قراء نه گروهی از اعراب گردآمده حول گرایش های قبیله ای، بلکه طبقه ای از جامعه اسلامی بودند که بر اساس مفاهیم قرآنی هویت خود را می شناختند. بر این اساس قراء علی رغم ساختار قدرتمند نظام قبیله ای در جامعهی قرون نخستین اسلامی، خود را محدود به سنت های اجتماعی موجود نکرده و کوشیدند با حفظ استقلال عملکرد خود در عرصه های مختلف، هویت اجتماعی خویش را حول محور خوانش خود از قرآن صورت بندی نمایند.کلیدواژه ها
قراء , نظام قبیله ای , ساختار اجتماعی, جامعه صدر اسلام, رویکرد قبیله محوراطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.