جریان شناسی تاریخی «حکم خمس سادات مادری»در فقه امامیه
- سال انتشار: 1399
- محل انتشار: مطالعات تاریخی جهان اسلام، دوره: 8، شماره: 15
- کد COI اختصاصی: JR_MTE-8-15_007
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 496
نویسندگان
گروه عمومی، مدرسه عالی خواهران، مجتمع عالی مشهد مقدس
چکیده
در عصر جاهلیت، اشخاص به پدرانشان منتسب می شدند و زنان، تنها ظرف پرورش فرزند، محسوب می شدند و هیچ نقشی در نسب فرزند خود نداشتند. خداوند متعال با نزول سوره کوثر، تصور جاهلی در مورد زنان را ابطال نمود و با انتساب حضرت عیسی; به حضرت ابراهیم; از جانب مادر، مقام زنان را همچون مردان، متعالی داشت. در این میان تصور می شود صدور برخی احکام در فقه امامیه، مانند حکم فقهی «عدم جواز اعطای خمس به کسانی که مادرشان سیده هستند» شائبه تحقیر شان زنان را در پی داشته است. روش این پژوهش، تاریخی تحلیلی و جمع آوری اطلاعات، کتابخانه ای است. نویسنده با واکاوی شاخصه های سیادت در متون تاریخی و فقه امامیه، برخی وجوه تعامل و تناقض این حکم فقهی را با قرآن و سنت، مورد بحث و بررسی قرار داده است. یافته های پژوهش نشان می دهد آنچه که مبنای صدور حکم خمس سادات مادری قرار گرفته است با آیات قرآن و سیره اهل بیت= و موازین علمی امروزی سازگاری و توافق ندارد؛ مشهور فقهای امامیه در تخصیص خمس، مبتنی بر امری عرفی و قراردادی (بنونا بنو ابنائنا و بناتنا بنوهن ابناء الرجال الاباعد)، انتساب پدری به هاشم را معیار سیادت دانسته اند.کلیدواژه ها
سیادت, خمس, فقه, سادات مادری, فقه امامیهاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.