بررسی زمینه های فعالیت نجومی صابئان و نقش آنها در علم نجوم در سده سه و چهار هجری

در روند رشد و شکوفایی علم نجوم، به ­عنوان یکی از علوم مهم در تمدن اسلامی که از قرن دوم هجری آغاز گشته بود، عوامل مختلفی دخیل بوده­اند. انتقال سنت نجومی کلدانی و یونانی به حوزه­ نجوم اسلامی توسط صابئین حران را می توان عاملی اساسی در تکوین این علم در قلمرو تمدن اسلامی به شمار آورد. این نوشتار در نظر دارد که تاثیر و نقش صابئین حران بر علم نجوم در تمدن اسلامی را با بهره گیری از روش توصیفی تحلیلی و استناد به منابع، تحقیقات و مقالات موجود، مورد بررسی قرار دهد و به این پرسش ها پاسخ دهد که چه زمینه هایی سبب تاثیرگذاری صابئین در شکوفایی علم نجوم در اسلام گردید؟ و آنها چه تاثیری در پیشرفت علم نجوم در تمدن اسلامی داشتند؟ دستاوردهای این پژوهش، حاکی از آن است که در وهله نخست، عواملی نظیر: جایگاه و قدسیت نجوم در مذهب صابئین حرانی، ترجمه متون یونانی سریانی، نیاز دستگاه خلافت و اهمیت احکام شرعی، موجب تاثیرگذاری صابئین حران در شکوفایی نجوم اسلامی گردید. سپس، آنها با ترجمه و نقد کتاب مجسطی، به دستاوردهای کم نظیری در حوزه نجوم اسلامی نایل شدند و از این طریق، توانستند به پیشرفت این علم در تمدن اسلامی کمک شایانی نمایند.

کلیدواژه ها:

خلافت عباسی ، نجوم اسلامی ، صابئین حران ، ثابت بن قره ، بتانی