سنگ زایی توده گرانیتوییدی چاه سالار (جنوب باختر نیشابور)

  • سال انتشار: 1389
  • محل انتشار: فصلنامه علوم زمین، دوره: 19، شماره: 75
  • کد COI اختصاصی: JR_GSJ-19-75_019
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 153
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

محمود صادقیان

دانشکده علوم زمین، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران.

حبیب الله قاسمی

دانشکده علوم زمین، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران.

زهره فارسی

دانشکده علوم زمین، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران.

چکیده

توده گرانیتوییدی چاه­سالار در جنوب باختر نیشابور، در شمال روستای چاه­سالار و در حاشیه شمالی پهنه ساختاری ایران مرکزی واقع شده­است. این توده به درون مجموعه افیولیتی سبزوار نفوذ کرده است و طیف­ترکیب سنگ­شناسی آن را دیوریت، کوارتزدیوریت، گرانودیوریت و آلکالی­فلدسپار گرانیت تشکیل می­دهد. آلکالی فلدسپار گرانیت ها، عضو بسیار تفریق­یافته­ این مجموعه هستند که به صورت دایک یا آپوفیز این توده نفوذی را قطع می­کنند. پگماتیت های گرانیتی و توده­های کوارتزولیتی همراه آنها، تفریق­یافته­ترین عضو این مجموعه سنگ­شناسی هستند. معادل های نیمه­ژرف سنگ های نفوذی نامبرده مانند آندزیت پیروکسن­دار، آندزیت، تراکی­آندزیت و داسیت به صورت دایک یا گنبد، این توده نفوذی را قطع می­کنند. سنگ های مورد مطالعه بافت های گرانولار، میرمکیتی، گرافیکی، پورفیری، میکرولیتی پورفیری، گلومروپورفیری و جریانی نشان می­دهند. به استثناء آلکالی فلدسپار گرانیت ها که بسیار تفریق یافته­اند، دیگر ترکیبات سنگی بر روی نمودارهای تغییرات اکسیدهای عناصر اصلی، کمیاب و کمیاب­خاکی در برابر SiO۲ یا اندیس تفریق، تغییرات به نسبت پیوسته­ای نشان می­دهند. این توده دارای ماهیت کلسیمی- قلیایی و متاآلومین است و به گرانیتوییدهای نوع I تعلق دارد. نمودارهای متمایز کننده محیط زمین ساختی نیز نشان­می­دهند که توده­گرانیتوییدیچاه­سالار در قلمروگرانیتوییدهای کوهزایی نوع کمانآتشفشانی(VAG) و همچنین گرانیتوییدهای حاشیه قاره ای (CAG) قرار می­گیرد. بررسی جامع ویژگی های زمین­شناسی صحرایی، سنگ نگاری و ژئوشیمیایی، حکایت از آن دارد که ماگمای سازنده این توده نفوذی از راه ذوب­بخشی ورقه اقیانوسی فرورونده (متابازیت) یا گوه گوشته­ای متاسوماتیسم شده، حاصل گشته و سپس از روش فرایند تبلور تفریقی، آلایش یا آمیختگی ماگمایی تحول پیدا کرده است. 

کلیدواژه ها

سنگ زایی (پتروژنز), توده گرانیتوییدی, گرانیتوییدهای حاشیه قاره ای, تبلور تفریقی, چاه سالار, نیشابور

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.