بررسی ناهمگنی های تنش با استفاده از ضریب b در زمین لرزه های القایی مخزن در گستره سد مسجد سلیمان (جنوب باختر ایران)

  • سال انتشار: 1389
  • محل انتشار: فصلنامه علوم زمین، دوره: 20، شماره: 78
  • کد COI اختصاصی: JR_GSJ-20-78_012
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 352
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

محمدرضا ابراهیمی

پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله، تهران

محمد تاتار

معاون پژوهشی/پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله

چکیده

رابطه Gutenberg & Richter (۱۹۴۲) یکی از روابط تجربی شناخته شده در زلزله شناسی است که ارائه دهنده بسامد وقوع زمین لرزه ها به عنوان تابعی از بزرگا است: مقدار ضریب به مدت زمان مشاهده، ابعاد محدوده مورد مطالعه و میزان لرزه خیزی منطقه بستگی دارد، در صورتی که ضریبb با نسبت زمین لرزه های دارای بزرگای کم به زمین لرزه های دارای بزرگای زیاد در ارتباط است. در این تحقیق با به کارگیری ضریب b به بررسی ناهمگنی های تنش پوسته در زیر مخزن سد مسجد سلیمان پرداختیم. قرار گرفتن سد مسجد سلیمان در زون لرزه زمین ساختی زاگرس که یکی از فعال ترین زون های لرزه زمین ساختی ایران است، ضرورت انجام بررسی های گسترده و بویژه بررسی اثر دریاچه سد آن (ارتفاع ۱۷۷ متر و حجم ۲۶۱ میلیون متر مکعب) بر تغییرات آهنگ لرزه خیزی منطقه را بیش از پیش آشکار می سازد.  در حدود ۱۹۲۴ رویداد تعیین محل شده با دقت مطلوب برای انجام این بررسی ها در فاصله زمانی ۱۵ ماهه از ماه ژوئن ۲۰۰۶ تا اوت ۲۰۰۷ برای انجام محاسبات به کار گرفته شدند. بررسی های انجام شده نشان می دهد که در مناطقی که زمین لرزه های القایی مخزن رخ می دهند شاهد ضریب b بالاتری نسبت به دیگر مناطق هستیم. ضریب b برای منطقه سد در دو حالت سطحی و ژرفی  به صورت دو بعدی مورد بررسی قرار گرفت. مقادیرb بالا در جنوب دریاچه سد مسجد سلیمان، نشان دهنده ناهمگنی های شدید تنش در پوسته زیرین مخزن به علت ایجاد بار وزنی دریاچه و نفوذ آب در این مناطق هستند.  

کلیدواژه ها

زمین لرزه القایی, سد مسجد سلیمان, ضریب b, فشار منفذی, لرزه خیزی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.