فرگشت ساختاری البرز در میان زیستی و نوزیستی

رخداد سیمیرین در شمال ایران حاصل برخورد قاره ای است که با ناپیوستگی های  ناحیه ای و تغییرات شدید در رسوبگذاری همراهی می شود. بررسی های تنش دیرینه در گستره البرز نشان می دهد از نورین تا باژوسین میانی (گروه شمشک)، کشش در راستای ۰۳۰ درجه توسط گسل های عادی همزمان با نهشت صورت گرفته است. نویسندگان  این مقاله زمین ساخت کششی را همزمان با مراحل کافت شدگی حوضه کاسپین جنوبی می دانند. در البرز مرکزی، سازندهای دلیچای و لار، به سن باژوسین پسین تا نئوکومین، گروه شمشک را به صورت همشیب در بیشتر نواحی و برخی اوقات به صورت دگرشیب (نواحی آبیک- قزوین) می پوشانند. آنها همزمان با باز شدن حوضه کاسپین جنوبی در بخش جنوبی حاشیه حوضه تشکیل شده اند. در البرز، بخش پیشین توالی کرتاسه با گسل های عادی خاوری - باختری تا باختر شمال باختری - خاور جنوب خاوری به همراه ماگماتیسم قلیایی مربوط به کشش شمالی - جنوبی تا شمال شمال خاوری – جنوب جنوب باختری همراهی می شود. مرز میان کرتاسه -  پالئوسن با ناپیوستگی ناحیه ای مهمی مشخص است. این ناپیوستگی مربوط به وارونگی سوی تنش در حاشیه جنوبی حوضه کاسپین است. در طول ائوسن پیشین - میانی، جنوب البرز با فرونشست قوی حوضه کرج مشخص می شود. گسل های عادی همزمان با رسوبگذاری با روند خاوری - باختری تا باختر شمال باختری - خاور جنوب خاوری در سازند کرج عموما دیده می شود. این گسل های عادی یک کشش شمالی - جنوبی تا شمال شمال خاوری - جنوب جنوب باختری را نشان می دهند. بنا به باور نگارندگان، سازند کرج در یک حوضه پشت کمانی مرتبط با فرورانش به سوی شمال خاور سنگ کره اقیانوسی تتیس جوان به زیر حاشیه جنوبی اوراسیا تشکیل شده است.  

کلیدواژه ها:

البرز ، کپه داغ ، حوضه کاسپین جنوبی ، تنش دیرینه ، فرونشست ، تصادم ، سیمرین ، دگرشیبی زاویه دار ، کشش ، گسل های عادی همزمان با رسوبگذاری