تاثیر عوامل طبیعی و انسانی بر کیفیت منابع آب دشت لنجانات اصفهان

به منظور شناخت ویژگی های هیدروژئوشیمیایی منابع آب دشت لنجانات و تعیین عوامل طبیعی و انسانی موثر بر کیفیت آن، از ۱۶۲ منبع آبی شامل: آب زیرزمینی، آب سطحی و پساب صنایع مهم منطقه در چهار دوره به صورت فصلی در سال ۸۷ نمونه برداری شده است. نتایج حاصل از سنجش های صحرایی و آزمایشگاهی متغیرهای فیزیکوشیمیایی، عناصر اصلی، فرعی و کمیاب نشان می دهد که غلظت بالای عناصر اصلی (Na، Ca، Cl و SO۴) عامل افزایش مقدار EC (µS/cm ۱۱۳۹۰-۵۶۱) در آب زیرزمینی دشت است. عناصر خاص نهشته های تبخیری و کربناتی (B، Ba، Br، Sr، I و Li) غلظت بیشتری نسبت به دیگر عناصر فرعی و کمیاب سنجش شده در آبخوان دارد. منحنی تابع توزیع تجمعی (CDF)، نمودارهای هیدروژئوشیمیایی، نسبت های معرف و شاخص اشباع حاصل از مدل سازی ژئوشیمیایی نشان می دهد که انحلال نهشته های تبخیری (هالیت و ژیپس) و تبادل کاتیونی مهم ترین فرایندهای موثر بر ترکیب شیمیایی آب زیرزمینی است. نتایج حاصل از اعمال تحلیل های عاملی و خوشه ای ضمن تایید فعال بودن واکنش های آب/سنگ در آبخوان، نشان دهنده تاثیر فعالیت های انسانی بر کیفیت آب زیرزمینی از طریق افزایش یون NO۳ است. پساب صنایع منطقه تاثیری بر کیفیت آب زیرزمینی دشت نداشته است و از نظر عناصر فرعی و کمیاب غلظت های بیش از حد استاندارد نشان نمی دهد. تاثیر پساب های خانگی بر کیفیت آب زیرزمینی دشت محدود به افزایش باکتری های مدفوعی است. فعالیت های کشاورزی از طریق استفاده از حاصل خیزکننده های نیتراتی باعث آلودگی آب زیرزمینی دشت شده است. غلظت ترکیبات نیتروژن و وجود باکتری ها نشان از تاثیر پساب زمین های کشاورزی و تخلیه فاضلاب های صنعتی و خانگی بر کیفیت آب رودخانه دارد.

کلیدواژه ها:

هیدروژئوشیمی ، کیفیت منابع آب ، عوامل طبیعی ، اثرات انسانی ، لنجانات