پراکندگی رنیوم و عوامل کنترل کننده آن در انواع مولیبدنیت کانسارهای مس پورفیری کرمان

  • سال انتشار: 1391
  • محل انتشار: فصلنامه علوم زمین، دوره: 22، شماره: 86
  • کد COI اختصاصی: JR_GSJ-22-86_016
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 186
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

بهنام شفیعی

استادیار، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه گلستان، گرگان، ایران.

سارا لعلی فاز

کارشناس ارشد، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه گلستان، گرگان، ایران

غلامحسین شمعانیان

استادیار، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه گلستان، گرگان، ایران.

حسین تقی زاده

کارشناس ارشد، امور اکتشافات و مهندسی توسعه، مجتمع مس سرچشمه، شرکت ملی صنایع مس ایران، تهران، ایران.

مرضیه حسینی

کارشناس، امور تحقیق و توسعه، مجتمع مس سرچشمه، شرکت ملی صنایع مس ایران، تهران، ایران.

ریان مسور

دانشیار، گروه زمین شناسی، کالج جانیاتا، هانتینگدان، پنسیلوانیا، ایالات متحده آمریکا.

چکیده

در پژوهش حاضر، غلظت رنیوم در ۳۰ نمونه مولیبدنیت هگزاگونال (۲H) و تریگونال (۳R) متعلق به رگچه­های مراحل مختلف کانی­سازی ژرف­زاد از ۷ کانسار پورفیری مس و مولیبدن کرمان تعیین شد. غلظت رنیوم در مولیبدنیت­های این کانسارها از ۴۹ تا ۱۴۴۹ گرم در تن متغیر بود که در محدوده غلظت رنیوم در کانسارهای پورفیری مس و مولیبدن دیگر مناطق جهان است. مولیبدنیت نوع ۳R (میانگین حدود ۵۶۳ گرم در تن) عموما غلظت بالاتری از رنیوم را نسبت به مولیبدنیت­های ۲H (میانگین ۴۷۹ گرم در تن) نشان داده­ است. تغییرات غلظت رنیوم در انواع مولیبدنیت­های نهشته شده در طی مراحل مختلف کانی­سازی ژرف­زاد، غلظت بیشتر رنیوم در مولیبدنیت نهشته شده با رگچه­های مراحل انتقالی و پایانی کانی­سازی (نوع B و نوع D) نسبت به مولیبدنیت رگچه­های مراحل اولیه (نوع A) را نشان می­دهد. این پراکندگی پیشنهاد می­کند که رنیوم با سیال های گرمابی اسیدی­تر و سردتر در مراحل میانی تا پایانی تکامل سامانه پورفیری در دگرسانی سیلیسی، سریسیتی و رسی بیشتر تمرکز یافته است. مطالعه حاضر نشان داد که مولیبدنیت­های با مقدار زیاد رنیوم با کانسارهای مس پورفیریی همراه هستند که با عیار میانگین کم از مولیبدن، مقادیر محدود مولیبدنیت و توده نفوذی مولد، حاصل دخالت بیشتر ماگماهای مشتق از جبه نسبت به مواد پوسته­ای مشخص می­شوند. افزون بر ویژگی­های یادشده، فراوانی پلی­مورف ۳R مولیبدنیت در کانسارها، ترکیب کمتر تفریق یافته و کلسیمی­تر توده­های نفوذی مولد کانسارها با مقادیر کمتر رادیوژنی نسبت­های ایزوتوپی استرانسیم و سرب آنها و همچنین رخداد فرایندهای تاخیری دگرسانی و کانی­سازی گرمابی کم دما و اسیدی در تاریخچه شکل­گیری و تکامل کانسارها از ویژگی­های کانسارهای پورفیری مس و مولیبدن با محتوای زیاد از رنیوم هستند.  

کلیدواژه ها

رنیوم, مولیبدنیت, مس پورفیری, کرمان

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.