بررسی ویژگی های بوم شناختی گونه ورک (Hulthemia persica) در دیم زارهای رهاشده (مطالعه موردی: شهرستان خدابنده)

تبدیل مرتع به دیم زار، یکی از انواع مهم تخریب مرتع میباشد. بیشتر تغییرات کاربری اراضی مرتعی، بدون برنامه ریزی روشنو منطقی با توجه اندک به اثرات زیست محیطی آنها صورت می گیرد. بسیاری از اراضی شخم خورده چند سال پس از کشت اولیه رهاشده و به تدریج از گیاهان مهاجم پوشیده می شود. با توجه به وسعت بسیار زیاد اراضی شخم خورده و رهاشده، شناسایی آثار تخریباکوسیستم در پوشش گیاهی آنها و یافتن شاخص های مناسب محیطی برای ارزیابی شدت و اثر تخریب به منظور مدیریت و احیا ایناراضی ضروری است. گونه ورک (H.persica)، به عنوان گیاهی زیادشونده و مهاجم با ارزش علوفه ای بسیار پایین در مرتع شناخته شده است اما از آنجا که مراتع علاوه بر منابع تامین علوفه دارای ارزش های زیست محیطی بسیاری هستند، نمی توان سایر قابلیت های اینگونه مقاوم را نادیده گرفت. پژوهش حاضر به بررسی ویژگی های بوم شناختی موثر بر پراکنش گونه گیاهی ورک در اراضی دیم رهاشدهو تعیین موثرترین عوامل در استقرار آن می پردازد. برای این منظور سه رویشگاه مرتعی شامل اراضی دیم رهاشده در محدوده مراتعشهرستان خدابنده با مدت زمانهای متفاوت (۱، ۱۰ و ۴۰ سال) از آخرین تاریخ شخم برای نمونه برداری انتخاب گردید. نمونه برداری به روش تصادفی- سیستماتیک با قرار دادن دو ترانسکت ۲۵۰ متری در طول گرادیان و در هر ترانسکت ۲۵ پلات دو مترمربعی انجام واطلاعات پوش گیاهی و خاک رویشگاه جمع آوری شد. نتایج نشان داد با گذشت زمان پس از شخم مراتع، گونه ورک مستقر شده و دردرازمدت با ازیاد گونه گون به تدریج حذف اینگونه مشاهده می گردد. پس از مقایسه میانگین های داده های خاک موثرترین عوامل درپراکنش ورک درصد رس و ماده آلی در نظر گرفته شده است.

کلیدواژه ها:

آت اکولوژی ، شخم ، مرتع ، زنجان ، رز ایرانی